استان خوزستان

استان خوزستان: 

مرکـــــز :  اهواز    موقعیت :  جنوب غربی ایران

مجاورت : شمال:استان لرستان  شمال شرقی: استان اصفهان   شمال غربی : استان ایلام  جنوب:خلیج فارس  شرق و جنوب شرق: استان چهارمحال و بختیاری و استان کهکیلویه و بویراحمد   غرب: کشور عراق  

آب و هوا: دارای آب و هوای مختلف است: آب و هوایی نیمه بیابانی که شهرهای آبادان ، خرمشهر ، ماهشهر ، هندیجان ، دشتآزادگان و نواحی دزفول، بهبهان، رامهرمز، شوشتر و نواحی شمال اهواز را در بر می گیرد.آب وهوای استپ گرم که نواحی شمال دزفول، بهبهان، رامهرمز، شوشتر و شمال اهواز را دربرمی گیرد. ارتفاع متوسط:   23  M    دما:3/25 º  c

وسعــــت: ۶۴۶۶۴ کیلومتر مربع

جمعـیــت: بر اساس آمار سال ۱۳۸۵ خورشیدی  ۹۷۹/۲۷۴/۴ نفر

تقسیمات: ۱۶ شهرستان، ۲۹ شهر،۳۶ بخش،۱۱۲ دهستان و ۳۸۸۰ آبادی مسکونی

شهرستانها: آبادان - امیدیه - اندیمشک - اهواز/مرکز استان - ایذه - باغملک  - بهبهان - خرمشهر - دزفول - دشت آزادگان - رامهرمز - شادگان - شوش - شوشتر - ماهشهر -    مسجد سلیمان

موقعيت جغرافيايي – استان خوزستان:  

استان خوزستان با مساحتي بالغ بر 64664 کيلومتر مربع در جنوب غربي ايران واقع شده است. بر اساس آخرين تقسيمات کشوري در سال 1385 ، شهرستان هاي استان خوزستان عبارتند از : آبادان ، انديمشک ، اهواز، ايذه ، باغملک ، بندرماهشهر ، بهبهان ، خرمشهر، دزفول ، دشت آزادگان ، رامهرمز، شادگان ، شوش ، شوشتر، و مسجد سليمان. استان خوزستان در سال 1385 ، حدود 4274979 نفر جمعيت داشت که از اين تعداد 2873564 نفر در نقاط شهري و 1401415 نفر در نقاط روستايي سکونت داشته اند.

استان خوزستان از نظر ناهمواري ها به دو قسمت جلگه اي و کوهستاني تقسيم مي شود. ناحيه جلگه اي خوزستان در قسمت جنوب و غرب استان از آبرفتهاي رودهاي کارون ، کرخه و جراحي تشکيل شده است. ناحيه کوهستاني خوزستان در قسمت شمال و شرق استان واقع شده و جزء بخش جنوبي رشته کوه زاگرس مي باشد. 

آب و هوا – استان خوزستان: 

استان خوزستان در مناطق کوهستاني و مرتفع تابستان هاي معتدل و زمستان هاي سرد و در نواحي کوهپايه اي آب و هواي نيمه بياباني دارد. در نواحي پست و جلگه اي به طرف جنوب و جنوب شرقي خصوصيات آب و هوا از نيمه بياباني به بياباني کناره اي تبديل مي شود. زمستان هاي اين ناحيه ، کوتاه و معتدل و تابستان هاي آن طولاني و گرم است. 

خوزستان تحت تاثير سه نوع باد قرار دارد: اول ، جريان سرد نواحي کوهستاني که در زمستان به طرف خليج فارس مي وزد و هواي سردي را همراه مي آورد. دوم ، بادهاي ساحلي که گاهگاهي در تابستان از طرف خليج فارس همراه با رطوبت زياد و گرما به سوي جلگه ها مي وزد و به باد شرجي معروف است. سوم ، بادي است که از طرف عربستان به نام (سموم) مي وزد و هميشه مقداري غبار خاک و شن همراه دارد و هنگام عبور از روي خليج فارس رطوبت زيادي را در خود ذخيره مي کند. 

تاريخ و فرهنگ – استان خوزستان:  

استان خوزستان يکي از کهن ترين کانون هاي تمدن بشري است. که قدمت آن در شوش به 6000 سال مي رسد. در هزاره چهارم قبل از ميلاد دولت مقتدر عيلام در شوش پايه گذاري شد و در هزاره اول پيش از ميلاد ، توسط آشوريان منقرض گرديد. در  سال 640 قبل ازميلاد شوش به دست آشوري ها تسخير و به دو بخش تقسيم شد. قسمت شمالي يعني (انزان) به دست پارس ها افتاد که از مدت ها پيش در اين ناحيه مسکن گزيده بودند و قسمت جنوبي آن به تصرف آشور در آمد. در سال 538 قبل ازميلاد کوروش هخامنشي به بابل لشکر کشيد و سرزمين عيلام را تصرف کرد و شهر شوش را به عنوان يکي از پايتخت هاي هخامنشي برگزيد. داريوش در سال 521 قبل ازميلاد شوش را مورد توجه قرار داد و در آن کاخ باشکوهي به نام (هديش) احداث کرد. با حمله اسکندر دوران اوج و شکوه سلطنت  خيره کننده هخامنشيان به پايان رسيد. پس از اسکندر دولت سلوکي به قدرت رسيد. در سال 187 قبل از ميلاد در اثر ضعف دولت سلوکي ، پارس و خوزستان متحد شد و از دولت سلوکي جدا شدند. مهرداد اول اشکاني(164-140قبل ازميلاد) شاه سلوکي را در جنگي شکست داد و شخصي از خاندان اشکاني را به حکومت خوزستان منصوب کرد. با قدرت گرفتن ساسانيان اين ناحيه به صورت خيره کننده اي رو به عمران و آبادي گذاشت. حکومت ساساني بناهاي زيادي در اهواز ، شوشتر و شمال انديمشک ايجاد کرد. پس از شکست ايران بدست اعراب حکومت خوزستان به  دست خلفاي اموي وعباسي افتاد. در اواسط سده سوم هجري قمري دولت عباسي رو به انحطاط گذاشت. يعقوب ليث از سيستان علم استقلال برافراشت و سرانجام در شوش و شوشتر استقرار يافت. در سال326هجري قمري معزالدوله ديلمي کرمان و خوزستان را تصرف کرد. از سال 443 هجري قمري تا سال 845 هجري قمري به ترتيب خوارزمشاهيان ، خاندان افشار، اتابکان فارس ، آل مظفر، آل جلاير، تيموريان بر تمام يا قسمتي از خوزستان حکومت کردند. در سال 845 هجري قمري   جنبش مذهبي مشعشعيان در اين نواحي شکل گرفت. پادشاهان صفوي چندين  بار براي سرکوب مشعشعيان و افشار لشکر کشيدند. نادر شاه افشار در سال 1142 هجري قمري روانه خوزستان شد. پس از در گذشت کريم خان زند خوزستان دچار هرج و مرج شد. در زمان فتحعلي شاه قاجار خوزستان به دو بخش تقسيم شد وپس از جنگ ايران و انگليس در سال 1273 هجري قمري تا چهل سال خوزستان آرام بود. در اين زمان عشاير عرب به چند بخش تقسيم شده و هر بخش شيخي جداگانه داشت. طي 80 سال گذشته استان خوزستان- غير از دوران جنگ  ايران و عراق(1359)همواره توسعه يافته و امروزه يکي از نواحي استراتژيک ايران به حساب مي آيد. 

مسافرت و اقامت – استان خوزستان:  

شهرهاي‌ استان‌ خوزستان‌ پس‌ از پايان‌ جنگ‌ )ايران و عراق)‌ به‌ سرعت‌ بازسازي‌ شده‌ و زيبايي‌ قبلي‌ خود را باز يافته‌اند و در حال‌ حاضر آماده‌ پذيرايي‌ از مسافران‌ و جهانگردان‌ مي‌باشند. اهواز، مركز استان‌ و اكثرشهرهاي‌ استان‌ خوزستان‌ از نظر راه‌هاي‌ ارتباطي ‌، مخابرات‌ و انواع‌ خدمات‌ توريستي‌ تجهيز شده‌اند و مسافرت‌به‌ آنها از طريق‌ راه‌آهن ‌، اتوبوس‌ ، سواري‌ و هواپيما صورت‌  مي‌گيرد. مردم‌ استان‌ خوزستان‌ خونگرم‌ و بسيارمهربان‌ هستند.   

مشخصات جغرافيايي - استان خوزستان:  

استان خوزستان یکی از دیدنی ترین مناطق ایران است که از جلوه های طبیعی و باستانی و تاریخی بسیار با ارزش و منحصر به فردی برخوردار است. این استان؛ نه تنها باستانی ترین بنای ایران( چغازنبیل) بلکه تنها رودخانه قابل کشتی رانی ایران را در بر گرفته است. رودخانه کارون در ترانه های عامیانه ایران؛ نامی آشنا برای همگان بوده و از جاذبه های خاصی برای ایرانیان برخورداراست. بعد از جنگ تحمیلی ایران و عراق منطقه جنگی خوزستان نیز به جاذبه ها و مکان های دیدنی آن افزوده شد. هرساله بازدیدکنندگان زیادی از منطقه های جنگی که یادآور سلحشوری های فرزندان با غیرت ایران زمین در برابر تجاوز خارجی است، بازدید می کنند و یاد و خاطره سلحشوران با غیرت ایران را گرامی می دارند.    

صنايع و معادن - استان خوزستان: 

صنعت نيز مانند كشاورزی در خوزستان سابقه طولانی دارد. در دوران ماقبل تاريخ (دوره عيلامی ها) انواع و اقسام ظروف و كوزه های سفالی در خوزستان ساخته شده است. در دوره ساسانيان؛ خوزستان دارای صنايع مهمی بوده و منسوجات آن به ويژه ديبا و حرير شوشتری، خز شوش و غيره معروف و مشهور بوده اند. صنعت خوزستان به دو گروه صنايع دستی و ماشينی تقسيم می شود. صنايع كارخانه ای را می توان برحسب مقدار مصرف مواد اوليه و كيفيت توليد به دو دسته عمده صنايع سنگين و صنايع سبک تقسيم كرد. از صنايع سنگين استان؛ می توان استخراج و تصفيه نفت مشتمل بر پالايشگاه آبادان، دستگاه تقطير مسجد سليمان، پالايشگاه گاز بيد بلند و صنعت پتروشيمی مشتمل بر مجتمع شيميايی رازی، مجتمع پتروشيمی آبادان، مجتمع شميايی خارک، مجتمع پترو شيمی ايران- ژاپن، كارخانه های نورد و لوله اهواز و ذوب آهن گازی اهواز را نام برد. صنايع سبک خوزستان عبارتند از: قند سازی، كاغذ سازی، بسته بندی خرما، صنعت ماهی گيری و صنعت توليد برق. در خوزستان معادن سرشاری وجود دارد كه برخی از آن ها از روزگاران گذشته شناخته و بهره برداری شده اند. از اين معادن معادن می توان به نفت، گاز، نمک، گوگرد، لاشه آهكی، سيليس، سنگ گچ و سنگ آهک اشاره کرد. 

کشاورزی و دام داری - استان خوزستان: 

كشاورزی در تمام منطقه خوزستان به ويژه در قسمت جلگه ای از اهميت خاصی برخوردار است، به همين دليل اين استان را«زرخيز» ناميده اند. از آن جا که جلگه خوزستان دنباله بين النهرين است، خاک و آب و هوای اين جلگه برای كشاورزی بسيار مناسب است. استان خوزستان به دو منطقه عمده كشاورزی تقسيم می شود: مناطق كشت فشرده شامل نواحی شمال باختری و مركزی و مناطق كشت گسترده شامل مناطق كوهستانی و خاور استان. محصولات عمده كشاورزی اين استان گندم، جو، برنج، نيشكر، خرما، مركبات است. پس از كشاورزی، دام پروری در اين استان دارای اهميت بوده و پرورش طيور نيز رايج است. استان خوزستان به جهت مجاورت با خليج فارس و جريان رودخانه های بزرگ و پر آب زمينه مساعدی برای پرورش و صيد ماهی دارد. از انواع دام های دايمی خوزستان می توان گوسفند، بز، گاو و گاوميش را نام برد. هم چنين بيش از 3 ميليون راس گوسفند و 2 ميليون و پانصد هزار راس بز دراين منطقه نگه داری می شود.  

کشاورزی و دام داری - استان خوزستان:

كشاورزی در تمام منطقه خوزستان به ويژه در قسمت جلگه ای از اهميت خاصی برخوردار است، به همين دليل اين استان را«زرخيز» ناميده اند. از آن جا که جلگه خوزستان دنباله بين النهرين است، خاک و آب و هوای اين جلگه برای كشاورزی بسيار مناسب است. استان خوزستان به دو منطقه عمده كشاورزی تقسيم می شود: مناطق كشت فشرده شامل نواحی شمال باختری و مركزی و مناطق كشت گسترده شامل مناطق كوهستانی و خاور استان. محصولات عمده كشاورزی اين استان گندم، جو، برنج، نيشكر، خرما، مركبات است. پس از كشاورزی، دام پروری در اين استان دارای اهميت بوده و پرورش طيور نيز رايج است. استان خوزستان به جهت مجاورت با خليج فارس و جريان رودخانه های بزرگ و پر آب زمينه مساعدی برای پرورش و صيد ماهی دارد. از انواع دام های دايمی خوزستان می توان گوسفند، بز، گاو و گاوميش را نام برد. هم چنين بيش از 3 ميليون راس گوسفند و 2 ميليون و پانصد هزار راس بز دراين منطقه نگه داری می شود.    

مسيرهاي گردشگري عمومي كشور

استان خوزستان 

رديف	مبدأ سفر	مقصد سفر	مسير سفر	فهرست جاذبه ها
1	اهواز	انديمشك	اهواز- شوش- دزفول- انديمشك	زيگورات چغازنبيل- قلعه شوش- پل قديم دزفول- ايوان كرخه- سد و درياچه پشت سد- مناطق حفاظت شده حيات وحش- بقاع متبرك حضرت دانيال نبي(ع) و امامزاده عبدالله(ع)
2	اهواز	خرمشهر	اهواز- شادگان- آبادان- خرمشهر	مناطق عملياتي- شهادتگاه- بيمارستان صحرائي و جنگي- گلزار شهدا- پل هاي جنگي – غنائم جنگي- پالايشگاه، بندر و كشتيراني- بازارچه مرزي- جزيره مينو- تالاب بين المللي شادگان- مقام خضر- مدارس تاريخي- روستاي فنيخ در خرمشهر
3	اهواز	بهبهان	اهواز- رامهرمز- بهبهان	شهر تاريخي ارجان- پل ديلميان- طاق نصرت ساساني- گور هرمز ساساني- قلعه داوودلور
4	اهواز	مسجد سليمان	اهواز- شوشتر- مسجدسليمان	آبشارهاي شوشتر- بندميزان- بافت قديم- آتشكده- بردنشانده- چشمه آب معدني- سد شهيد عباسپور- بقاع متبرك شيخ شوشتري و شيخ انصاري- قدمگاه امام زمان
5	اهواز	ايذه	اهواز- باغملك- ايذه	منطقه ييلاقي ارتفاعات زاگرس- روستاي تفريحي مال آقا و امامزاده عبدالله- تالاب- غار اشكفت سلمان- سنگ نبشته كول فره- منطقه جانكي باغملك- مجسمه سوسن- امامزاده عبدالله باغملك- امامزاده ابراهيم (ع) ايذه
6	اهواز	هنديجان	اهواز- ماهشهر- هنديجان	صنايع بزرگ پتروشيمي- بازارچه مرزي- خليج هنديجان- بافت تاريخي هنديجان