مسجد سلیمان:
مسجد سليمان:
شهر مسجد سليمان در فاصله 1030 كيلومتري تهران واقع شده است. مسجد سليمان از شهرهاي مهّم صنعت نفت در استان خوزستان بشمار مي‌رود. طبق كاوش‌هاي باستان‌شناسي ، آثار كهن مربوط به زندگي غارنشيني و دوران ماقبل تاريخ در اين شهرستاي كشف شده است و گفته مي‌شود كه در همين مكان هوشنگ پيشدادي با دو سنگ چخماق شعله آتش را كشف كرده است. مسجد سليمان در زمان كيانيان ، عيلامي‌ها ، مادها ، پارس‌ها ، سلوكيان ، اشكانيان و ساسانيان اهميّت فراوان داشت. مسجد سليمان همچنين زادگاه (چيش‌پش) پارسي بوده است. نزديك شهر كنوني مسجد سليمان محل آتشكده بزرگي از عهد اشكاني و ساساني برجاي مانده است. در قرون وسطي اين ناحيه به نام (تُلغُر) ناميده مي‌شد که پس از بازديد پهلوي اوّل از اين اثر تاريخي درسال 1303 خورشيدي بنا به پيشنهاد وي و تصويب مجلس شوراي ملي در سال 1305 خورشيدي به مسجد سليمان تغييرنام يافت و امروزه به يكي از شهرستان‌هاي آباد و صنعتي استان خوزستان تبديل شده است.
مسجد سليمان را شايد بتوان اولين شهر پارسي در خوزستان و جنوب باختر ايران ناميد. اين منطقه در 145 كيلومتري شمال شهر اهواز قرار دارد و نام آن برگرفته از تختگاه تاريخي سر مسجد و آتشكده است. در دوره عيلام احتمالا جزيي از ايالات سيماش بوده است. بعدها به واسطه ضعف عيلاميان مسكن پارسيان شده و در دوره هخامنشيان با نام پارسومانش شناخته شده است. آثار به جا مانده از اين ناحيه حداقل به هزاره پانزدهم پيش از ميلاد برمي‌گردد. مسجد سليمان مركز تحولات شگرفي در عرصه اقتصاد ايران بوده است كه از آن مي توان پالايشگاه بي‌بي‌يان (قديمي ترين پالايشگاه نفت در ايران و خاورميانه) اشاره نمود. صفه سر مسجد، بردنشانده، چهارطاقي سيم بند در انديكا، قلعه هاي ليت و بردي در انديكا، نقش برجسته هاي بي‌شمار و بازرفت، قبرستان انگليسي ها و ارامنه، چاه شماره يك، پالايشگاه، شهر بنوار، بقعه امام‌زاده شاه ابوالقاسم، بقعه امام‌زاده بابااحمد و بقعه هفت شهيدان از جمله مهمترين ديدني هاي شهرستان مسجد سليمان به شمار مي‌آيند.
مکان های دیدنی و تاریخی - مسجد سلیمان:
صفه سر مسجد، بردنشانده، چهارطاقي سيم بند در انديكا، قلعه هاي ليت و بردي در انديكا، نقش برجسته هاي‌بي‌شمار و بازرفت، قبرستان انگليسي‌ها و ارامنه، چاه شماره يك، پالايشگاه، شهر بنوار، بقعه امام‌زاده شاه ابوالقاسم، بقعه امام‌زاده بابااحمد و بقعه هفت شهيدان از جمله مهمترين ديدني هاي شهرستان مسجد سليمان به شمار مي‌آيند.
صنايع و معادن - مسجد سلیمان:
علاوه بر صنعت نفت که سبب گسترش تاسيسات نفتی در اين منطقه شده است كارخانه‌های متعدد ديگری از جمله كارخانه گوگرد سازی، كارخانه تانك سازی و كارخانه تصفيه شكر از نيشكر را نيز می توان در اين ناحيه نام برد. عمده ترين معادن اين شهرستان نفت، گچ و سنگ های ساختمانی هستند.
کشاورزی و دام داری - مسجد سلیمان:
كشاورزي در اين منطقه به صورت ديمي و آبي انجام مي‌شود. عمده‌ترين محصول كشاورزی مسجد سليمان گندم و جو بوده و قسمتی از اين منطقه را مزارع ديم گندم و جو تشكيل می دهد.
مشخصات جغرافيايي - مسجد سلیمان:
مسجد سليمان با 9/6327 كيلومتر مربع مساحت، در شمال خاوری استان خوزستان واقع شده و مركز آن شهر مسجد سليمان است. اين شهرستان از شمال به استان چهارمحال و بختياری و دزفول، از خاور به استان چهارمحال و بختياری و شهرستان ايذه، از باختر به شهرستان های شوشتر و اهواز و از جنوب به شهرستان رامهرمز محدود مي‌شود. شهر مسجدسليمان با 6/27 كيلومتر مربع مساحت در 150 كيلومتری شمال خاوری اهواز بين 31 درجه و 59 دقيقه ی پهنای شمالی و 49 درجه و 17 دقيقه ی درازای خاوری نسبت به نصف النهار گرينويچ قرار دارد و بلندی آن از سطح دريا 260 متر برآورد شده است. رودخانه كارون از اين شهرستان می‌گذرد و آب و هوای آن گرم و مرطوب است.
راه آسفالته اصلی به سوی شمال باختری و از آن جا به سوی جنوب باختری به درازای 135 كيلومتر تا اهواز و راه آسفالته فرعی به سوی جنوب خاوری تا مركز شهرستان رامهرمز به درازای 102 كيلومتر از جمله راه هاي دسترسي به اين ناحيه هستند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي - مسجد سلیمان:
آثار و بقايای يك پرستش‌گاه قديمی كه قبلا به گفته گيرشمن به دوره های پيش از ساسانيان مربوط است، در اين شهر كه قبلا مردم بومی آن را مسجد سلمان يا سليمان می گفتند موجب شد كه اين شهر مسجد سليمان نام گذاری شود. اين شهرستان در سده های وسطی«تلغر» ناميده می شد و اين نام به سرزمينی گفته می شود كه از كنار رودخانه كارون تا زمين های خاوری چشمه نفت امتداد داشت. در اين ناحيه، قسمت بالايی آن را«ترك دز» و پايين تر را «مسجد سليمان» می خواندند. بلوك تلغر در قديم سرزمين آبادی بوده و روستاهايی داشته است. ياقوت می گويد كه در حوالی ايذه ( احتمالا مسجد سليمان فعلی) آتشكده ای بوده كه تا زمان هارون الرشيد فروزان بوده است. شركت نفت «دارسی» بنای شهر مسجد سليمان را درسال 1906 شروع كرد و چون اولين حفاری ها در اين منطقه ايران به نفت رسيد مرغوبيت آن توجه شرکت را جلب كرده و شروع به ساختن راه ها و کندن چاه های ديگر نمودند وخانه های زيادی را برای کارکنان اروپايی، هندی و ايرانی بنا کردند. چون كار در آن جا فراوان شد مردم بسياری از هر سو به اين منطقه آمده و اين سرزمين رو به توسعه و پيشرفت نهاد و اكنون از شهرهای مهم صنعتی خوزستان به شمار می رود.
اماکن مذهبی - مسجد سلیمان:
بقعه هفت شهيدان - مسجد سليمان: بقعه هفت شهيدان در ميان گورستان آبادي هفت شهيدان واقع شده است. گنبد شلجمي كاشي كاري شده با ترنج‌هاي (يا الله) (يا محمد) و يا (علي) دارد كه برگرداگرد گلويي گنبد اجرا شده‌اند. نقوش كاشيكاري و لعاب كاري آن‌ها ، از آثار دوران قاجاري است. اين بقعه يك حياط چهار گوش و ايوان‌ها واطاق‌هايي در اطراف دارد. در جبهه خارجي بنا ، بر سردر بقعه كتيبه‌اي با كاشي‌هاي سفيد و سياه نقش بسته است. اين بقعه مدفن هفت تن از سادات گوشه يا سادات تلغر است كه در اين حدود زندگي مي‌كردند و مقام سيادت داشته‌اند. بناي اصلي بقعه به دوران قاجاريه مربوط است.
آثار تاریخی - مسجد سلیمان:
برد نشانده – مسجد سليمان: برد نشانده يكي از عبادتگاه‌هاي ايران باستان است كه تشريفات مذهبي آن در فضاي آزاد انجام مي‌گرفت. ساختمان اين بنا به پارس‌ها و هخامنشيان مربوط است ولي نقوش برجسته روي سنگهاي آن به عهد اشكانيان تعلق دارد. (مجسمه هراكليتوس يا هرقل) با ارتفاع بيش از 2 متر از زير خاك اين معبد بيرون آورده شده است. اين محوطه شامل سه قسمت كاملاً متمايز است: كاخ ، تختگاه مقدس يا نيايشگاه (شرح كاخ) وسكونت گاهي در شمال. آثار كهني از اين بناي تاريخي بدست آمده است كه در موزه‌هاي داخل و خارج نگهداري مي‌شوند. مهمترين اين آثار عبارتند از: ظروف سفالي ، سكه‌هاي قديمي و مجسمه‌هاي باستاني.
قلعه بردي – مسجد سليمان: اين قلعه اوّلين اقامتگاه دائمي قوم پارس و زادگاه اصلي كوروش هخامنشي است و دربخش انديكا مسجد سليمان واقع شده است. قلعه بَرْدي ساختمان عظيمي است كه گفته مي‌شود در زمان عيلامي‌ها از سنگهاي بزرگ و بدون ملاط ساخته شده است. اين قلعه داراي آسياب زمستاني است. هم اكنون ديواره‌هاي سالم اين قلعه به جاي مانده‌اند.
قلعه سيم بند(طاقا) – مسجد سليمان: سيم بند برجك يك اطاقي است كه بر روي تپه‌اي در بخش انديكا در مسجد سليمان واقع شده است. در همين محل بود كه عيلامي‌ها تعدادي از آنزاني‌ها (قوم بختياري) را اسير و زنداني كرده بودند و از اين حيث واجد ارزشهاي تاريخي و جهانگردي است.
تپه كلگه زري – مسجد سليمان: تپه باستاني كلگه زري در جنوب شهر مسجد سليمان ، در منطقه كُلگَه واقع شده است و به هزاره سوم قبل از ميلاد مربوط است. آثار كتيبه كنده‌كاري شده از ظهور حضرت ابراهيم(ع) بر روي صخره‌اي در كلگه زرين بيانگر پذيرش دين حضرت ابراهيم از سوي مردم آن روزگار بوده است. طول اين كتيبه 6 متر و عرض آن 4 متر است كه بر روي صخره‌اي عظيم كنده شده است. در اين محل آثاري از ادوار ساساني و اشكاني نيز بدست آمده و در عصر هخامنشيان نيز داراي اهميّت بوده است.
تنگ صئولك – مسجد سليمان: تنگ صئولك در بخش مركزي شهرستان مسجد سليمان واقع شده است. دراين تنگ نقاشي‌هايي وجود دارد كه الهه يا مغي را نشان مي‌دهد كه 15 نفر در دو صف در محضر آن مغ ايستاده‌اند. كلاه آن‌ها مخروطي و گيسوانشان انبوه است. در اين تنگ نقاشي‌هاي ديگري نيز وجود دارد كه ازجمله آن‌ها سواري مسلح است كه تير، كمان و نيزه دارد و با حيواني خرس مانند مي‌جنگد. اين اثر به عهداشكانيان مربوط است.
صفه سر مسجد – مسجد سليمان: برفراز تپه‌اي مشرف به محله سر مسجد بقاياي كاخ يا معبدي از آثار قرن هفتم پيش از ميلاد به جا مانده است. تخته سنگهاي تراشيده نامنظم و ستون‌هاي مدور شكسته همراه با طاق‌ها و قوس‌هاي بام پوش در محل بنا پراكنده شده‌اند.
سد خليل خان - مسجد سليمان: سد قديمي خليل خان در بخش لالي شهرستان مسجد سليمان و بر روي رودخانه بهاره اي که از تنگ امام زاده بابا احمد جاري مي شود بسته شده و هنوز خرابه هاي آن باقي است.
سد كارون – مسجد سليمان: احداث سد کارون(شهيد عباسپور) در شمال شرقي مسجد سليمان بر روي رود کارون احداث شده است. ارتفاع اين سد 200 متر و طول تاج آن 380 متر است. درياچه و پيرامون آن براي بهره برداري هاي جهانگردي و ورزش هاي آبي بسيار مناسب است.
جغرافیای طبیعی - مسجد سلیمان:
سفيدون – مسجد سليمان: کوه سفيددون در دهستان انديکا در مسجد سليمان قرار گرفته 2776 متر ارتفاع دارد. رودخانه هاي تالوک ، پول کول و آب شيرون از دامنه هاي اين کوه سرچشمه مي گيرند. کوه سفيدون از شمال به کوه زنگاب و از جنوب شرقي به کوه موناز متصل است.
غار كهناب – مسجد سليمان: اين غار از تنگ انبار سفيد لالي بخش لالي در مسجد سليمان شروع و به منطقه چلوار ختم مي شود. اين منطقه بسيار ديدني و سياحتي است که براي تحقيقات باستان شناسان و جهانگردان بسيار جالب توجه است.
