استان خراسان شمالی

استان خراسان شمالی:

مجاورت : شمال: کشور ترکمنستان   جنوب:استان خراسان رضوی  جنوب غربی: استان سمنان    شرق: استان خراسان رضوی   غرب: استان گلستان

آب و هوا:  دارای آب و هوای متنوعی است ولی آب و هوای غالب در این منطقه؛ سردکوهستانی است ارتفاع متوسط: ۹۹۰M دما:۶/۱۳  º c

وسعــــت: ۲۸۴۳۴ کیلومتر مربع

جمعـیــت:  بر اساس آمار سال ۱۳۸۵ خورشیدی ۵۷۲/۸۱۱ نفر

تقسیمات: 6 شهرستان ،۱۵ بخش ،۴۰ دهستان و۸۶۲ روستای دارای سکنه

شهرستانها: آشخانه - اسفراین - بجنورد/مرکز استان - جاجرم - شیروان - مانه و سَمَلقان - فاروج 

موقعيت جغرافيايي – استان خراسان شمالي: 

استان خراسان شمالى 28434 كيلومتر مربع مساحت دارد . آشخانه ، اسفراين ، بجنورد ، جاجرم ، شيروان و فاروج مجموع شهرستان‏هاى اين استان هستند. مركز استان خراسان شمالى ، شهرستان بجنورد است. استان خراسان شمالى در سال 1385، حدود 811572 نفر جمعيت داشته است. از اين تعداد حدود 392458 نفر در نقاط شهرى و 419114 نفر در نقاط روستايى يا غير ساكن وعشاير بوده ‏اند. استان خراسان شمالى از نظر موقعيت طبيعى به دو بخش شمالى و جنوبى تقسيم مي‏شود. بخش شمالى كوهستانى است كه در نواحى پست آن ، دشت‏هاى حاصلخيزى ايجاد شده و شرايط مناسبى براى توسعه كشاورزى و دامدارى فراهم آمده است. بخش جنوبى آن از دشت‏ها و تپه‏هاى كم ارتفاع تشكيل شده كه با فقر پوشش گياهى مواجه است. 

آب و هوا – استان خراسان شمالي: 

استان خراسان شمالى  در ناحيه معتدل شمالى قرار گرفته و بطور كلى آب و هوايى متغير دارد. دماى هواى استان از سمت شمال به سمت جنوب افزايش مي‏ يابد ، ولى از ميزان بارش سالانه آن كاسته مي‏شود. نواحى مرتفع استان آب و هواى سرد كوهستانى دارند. برخى مناطق بجنورد ، شيروان و نواحى جنوب آلاداغ و قسمت‏هايى از شهرستان‏هاى اسفراين و جاجرم داراى آب و هواى معتدل است. 

تاريخ و فرهنگ – استان خراسان شمالي: 

استان خراسان شمالي ، که در گذشته بخشي از خراسان بزرگ بود ، همواره عرصه دايمي ظهور و سقوط قدرت ها و حکومت ها در تاريخ گذشته ايران بوده است. در اين سرزمين پهناور اقوام و حکومت هاي ترک و تازي و تاتار، غز و قجر و قبچان ، مغول ، ترکمن و افغان حوادث بي شمار آفريده اند. جغرافيدانان قديم ،سرزمين ايران بزرگ (ايرانشهر) را به هشت اقليم تقسيم کرده بودند که خراسان بزرگترين و آبادترين اقليم آن بوده است. اين استان در زمان ساسانيان بوسيله يک اسپهبد اداره مي شد که به او (پادگوسبان) مي گفتند و چهار قسمت خراسان آن روز را اداره مي کردند. خراسان در دوران اسلامي به چهار قسمت تقسيم مي شد که هر قسمت آن بنام يکي از چهار شهر بزرگ نيشابور، مرو، هرات و بلخ ناميده مي شد. در سال 31هجري قمري اعراب روانه خراسان شدند و طي همين دوره ساکنين خراسان به دين اسلام گرويدند. سرزمين خراسان تا سال 205هجري قمري در تصرف خاندان بني عباس بود. ولي در سال 283هجري قمري بدست طاهريان ، استقلال يافت و در سال 287هجري قمري جزو قلمرو سامانيان گرديد. در سال 384هجري قمري سلطان محمود غزنوي خراسان را متصرف شد و در سال 429هجري قمري طغرل اول سلجوقي نيشابور را تصرف کرد. سلطان محمود غزنوي چندين بار با سلجوقيان جنگيد و ترکان غزنوي،سلطان سنجر سلجوقي را به سختي شکست دادند. در سال 552 هجري قمري خراسان به تصرف خوارزمشاهيان درآمد و در قرن هفتم هجري قمري بر اثر حملات مغول ها ، اين سرزمين ضميمه متصرفات ايلخانان مغول گرديد. در قرن هشتم هجري ، سربداران پرچم استقلال را در سبزوار برافراشتند و در سال 873 هجري قمري خراسان به تصرف امير تيمور گورکاني درآمد و شهر هرات نيز پايتخت اعلام شد. در سال 913 هجري قمري خراسان به تصرف ازبکان درآمد. پس از مرگ نادرشاه افشار (1160هجري قمري) ، خراسان به تصرف افاغنه درآمد و در دوران قاجاريه با دخالت و حمايت استعمار انگليس از افاغنه به منظور حفظ  سرحدات هندوستان ، سرانجام عهدنامه پاريس(1273هجري قمري)منعقد گرديد و ايران متعهد گرديد که در امور داخلي افغانستان دخالتي نداشته باشد و در همين دوره خراسان به دو قسمت تقسيم شد: قسمت شرقي در افغانستان تحت الحمايه انگليس شد و قسمت غربي در تصرف ايران باقي ماند. به عبارت ديگر، پرجمعيت ترين نواحي خراسان از ايران جدا شد. 

مسافرت و اقامت – استان خراسان شمالي: 

کليه شهرستانهاي استان خراسان شمالي از نظر راه هاي ارتباطي (هوايي و زميني) ، مخابرات و سيستم هاي درماني تجهيز شده اند و مسافرت به آن ها به راحتي و آساني ميسر است. کليه شهرهاي استان داراي انواع هتل و امکانات اقامتي مي باشند و با فرهنگ جهانگردي نيز آشنايي کامل دارند. معروفترين سوغاتي استان خراسان زعفران است. استان خراسان شمالي امروز از نظر جاذبه هاي طبيعي يکي از مناطق ديدني ايران است. درياچه هاي طبيعي و آب معدني ، تفرجگاه ها ، مناطق حفاظت شده ، ارتفاعات و قله ها و... از جاذبه هاي اين منطقه به شمار مي روند.  

مکان های دیدنی و تاریخی - استان خراسان شمالی: 

استان خراسان شمالي از جاذبه هاي طبيعي و تاريخي با ارزشي برخوردار است كه بيش ترين آن ها در شهرستان اسفراين قرار گرفته و شامل قلعه هاي متعدد, امام زاده ها و شهرهاي تاريخي مي شود. شهرستان هاي شيروان, بجنورد و جاجرم نيز در برگيرنده جاذبه هاي متعدد تاريخي و طبيعي هستند كه در مجموع سبب بالا رفتن ارزش هاي جهانگردي ابن منطقه شده اند.    

صنايع و معادن - استان خراسان شمالی:  

در استان خراسان شمالي صنايع؛ بيش تر به صورت دستي رواج دارد و صنايع ماشيني محدود به كارخانه هاي مواد غذايي و سنگ بري هستند. صنايع دستي اين منطقه را انواع قالي, جاجيم و گليم بافي تشكيل مي دهد. دراين منطقه معادن مختلفي نيز وجود دارند كه كم تر به بهره برداري رسيده اند.   

کشاورزی و دام داری - استان خراسان شمالی: 

كشاورزي اصلي ترين شغل ساكنان استان خراسان شمالي بوده كه به گونه سنتي و نيمه صنعتی رواج دارد. مهم ترين فرآورده های كشاورزی اين استان؛ پنبه،‌ گندم، جو،‌ زيره، حبوبات، سبزيجات، گياهان صنعتی، جاليزی و علوفه ای است. در اين منطقه هم چنين انواع محصولات باغي چون: آلو، گيلاس، آلبالو، انگور و سيب نيز به عمل مي آيد. به دليل وجود مراتع غني, دام داري اين ناحيه نيز از رونق خاصي برخوردار بوده و انواع محصولات دامي جزو توليدات اهالي به شمار مي آيند. دام داری ساكن و دام داری نيمه كوچ نشينی در تمام نقاط استان خراسان شمالي رواج دارد و پرورش زنبورعسل، كرم ابريشم و طيور نيز در كنار دام داري صورت مي گيرد. ‌فرآورده های دامي به ويژه روغن،‌ پشم, گوشت و پوست، علاوه بر تأمين نياز داخلی،‌ به سايرنقاط نيز فرستاده می شود.   

وجه تسميه و پيشينه تاريخي - استان خراسان شمالی: 

بر اساس نظر محققين؛ واژه خراسان بازمانده گونه کهن واژه «خاور» و متشکل از دو جزء «خور» به معنای خورشيد و «آسان» به معنی آمدن است. يعنی جايی که خورشيد از آن برمی آيد و چون اين منطقه در خاورايران قرار گرفته, اين وجه تسميه به نظر درست مي آيد. واژه شمالي نيز به سبب جدا شدن از خراسان سابق و قرار داشتن در شمال ايران به ادامه آن داده شده است.

درباره تاريخ اين خطه از ايران زمين بايستي گفت: به طور كلي خراسان جزء ساتراپی پهناور پرثوه بوده است.اين ايالت پهناور دردوره باستاني قرارگاه و کشور نيرومند اشکانيان شد و درآغاز تاريخ ايران باستان، مادها را به سوی خود کشانيد. خراسان شمالي گذشته از جايگاه طبيعی، جغرافيايی و دارا بودن منابع سرشار زير زمينی، از لحاظ تاريخی نيز از کهن سال ترين مناطق ايران به شمار می رود و از گذشته های دور دارای فرهنگی درخشان بوده است. هريك از شهرستان هاي اين خطه؛ داراي سرنوشت تاريخي طولاني و شنيدني هستند كه در قسمت هاي مربوطه به طور كامل آورده شده است.  

مشخصات جغرافيايي - استان خراسان شمالی: 

استان خراسان شمالي يكي از جديد ترين استان هاي ايران است كه از تجزيه استان بزرگ خراسان (سابق) به وجود آمده است. اين منطقه؛ شش شهرستان با نام هاي بجنورد, جاجرم, اسفراين, فاروج, شيروان, مانه و سملقان را دربرمي گيرد. مركزاين استان؛ شهربجنورد است كه در مركز استان و در درازاي جغرافيايي 57 درجه و 19 دقيقه و پهناي جغرافيايي 37درجه و 28 دقيقه واقع شده است. اين منطقه داراي آب و هواي نيمه معتدل و مرطوب با زمستان های سرد و تابستان های گرم است. ميانگين بارش اين استان به 250 ميلي متر می رسد.

مسيرهاي گردشگري عمومي كشور

استان خراسان شمالي 

رديف	مبدأ سفر	مقصد سفر	مسير سفر	فهرست جاذبه ها
1	بجنورد	جنگل گلستان	بجنورد- آشخانه- جنگل گلستان	عمارت مفخم- دره بازخانه و پا قلعه- امامزاده سلطان عباس- روستاي بدرانلو- سد شيرين دره- روستا و معبد اسپاخو- رباط قره بين- قلعه خان- امامزاده دلاور
2	بجنورد	اسفراين	بجنورد- اسفراين	عمارت مفخم- دره بازخانه و پا قلعه- امامزاده سلطان عباس- روستاي قره باشلو- چشمه مهنان- گردنه اسدلي- چشمه پلميس- روستاي بيدواز- درياچه سد بيدواز- پارك تفريحي بش قارداش
3	بجنورد	قوچان	بجنورد- شيروان- قوچان	عمارت مفخم- دره بازخانه و پا قلعه- امامزاده سلطان عباس- سد شورك و بارزو- روستاهاي گليان و قلعه زو- پارك تفريحي بابا امان- بناي چهار تاقي
4	بجنورد	جاجرم	بجنورد- جاجرم	عمارت مفخم- دره بازخانه و پا قلعه- امامزاده سلطان عباس- قلعه جلال الدين- بناي خواجه مهرزيار- مسجد جامع جاجرم- سرچشمه شوقان- كوه بهار