بهبهان:
بهبهان:
شهرستان بهبهان در فاصله 1105 كيلومتري تهران واقع شده و آب و هواي نيمه بياباني دارد. تابستان آن گرم و سوزان است و بارندگي آن در فصل زمستان روي مي‌دهد. مركز حكومتي آن در روزگار باستان (قبادفره) و(اركان) نام داشت. نخستين كسي كه ارجان (بهبهان) را احداث نمود ، (قباد بن فيروز) بود. در روزگار ساسانيان شهر ارجان كه در 12 كيلومتري بهبهان است بنا گرديد و پس از ويراني ارجان مردم به بهبهان فعلي نقل مكان كردند. در قرن چهارم ميلادي شهر ارجان پرجمعيّت بود و در نيمه دوّم قرن هشتم ديگر اثري از ارجان به جا نمانده بود و طولي نكشيد كه بهبهان كنوني به جاي آن ايجاد گرديد.
بهبهان در جنوب خاوري خوزستان و در 205 كيلومتري اهواز و در نزديكي شهر تاريخي ارجان واقع شده است. پس از ويراني ارجان مردم آن در محل بهو(بهبهان) به معناي قصري كه اطراف باغ باشد شهر جديد را بنا كردند. نخستين نشانه‌هاي حضور انسان در اين دشت به هزاره ششم پيش از ميلاد باز مي‌گردد. شهرستان بهبهان يكي از شهرستانهاي استان خوزستان است كه از شمال باختري به شهرستان رامهرمز و از شمال خاوري به شهرستان كهگيلويه از خاور به شهرستان گچساران از جنوب به بندر ديلم و از باختر به بخش هنديجان محدود مي شود. از جاذبه هاي تاريخي اين منطقه مي‌توان: آرامگاه ارجان، نقش برجسته هاي دوره اشكاني در تنگ سروك، حمام دوره سلجوقي، خرابه هاي دو پل و يك بند، خرابه هاي آتشكده خيرآباد و راسته بازار را نام برد.
مکان های دیدنی و تاریخی - بهبهان:
از جاذبه هاي تاريخي اين منطقه مي‌توان: آرامگاه ارجان، نقش برجسته هاي دوره اشكاني در تنگ سروك، حمام دوره سلجوقي، خرابه هاي دو پل و يك بند، خرابه هاي آتشكده خيرآباد و راسته بازار را نام برد.
صنايع و معادن - بهبهان:
صنايع شهرستان به دو دسته صنايع دستی و ماشينی و كارخانه ای تقسيم می شود. صنايع ماشينی نيز شامل صنايع سبك (صنايع غذايی، چوب و وسايط حمل و نقل) و صنايع سنگين (صنايع مربوط به نفت و انواع معادن و سنگهای ساختمانی) می شود. كارخانه سيمان، آجر ماشينی، ملامين سازی، ظروف آلومينيوم، كابينت‌سازی و قندسازی از مهم ترين كارخانه‌هاي اين منطقه محسوب مي‌شوند. از منابع و معادن زير زمينی اين شهرستان می توان به نفت، سنگ های آهك، سنگ گچ، خاك، رس، شن و ماسه و مواد اوليه برای توليد سيمان اشاره کرد. وجود زمين های حاصل خيز برای كشاورزی، پتانسيل كافی منطقه برای دامداری، غنی بودن از لحاظ معادن و منابع زيرزمينی و شكوفايی صنايع اعم از صنايع دستی و ماشينی سبك و سنگين، بازرگانی اين منطقه را رونق بسيار بخشيده و برخی از مردم اين شهرستان دارای شغل بازرگانی هستند.
کشاورزی و دام داری - بهبهان:
اين شهرستان به دليل شرايط خاص آب و هوايی (گرمسيری) و وجود رودهای كارون و خيرآباد و داشتن خاك قابل كشت، امكانات مساعدی را برای گسترش بخش كشاورزی دارا می باشد. انواع محصولات كشاورزی غذايی و محصولات كشاورزی صنعتی در اين منطقه به عمل می آيد. مهمترين محصولات اين شهرستان گندم، جو، برنج، پنبه، چغندر قند، كنجد، بزرك و انواع صيفی جات بوده و اين شهرستان به لحاظ آب و هوای مساعد، شرايط رشد و رويشی را برای تمام محصولات ياد شده را دارا است. دامپروری در اين منطقه رواج داشته و عمدتا به صورت دامپروری سنتی می باشد كه به‌وسيله طوايفی از ايلات در كهكيلويه و ترك قشقايي صورت می گيرد. محل قشلاق اين ايلات هميشه بهبهان بوده و از گذشته اين شهر، مركزی برای دادوستد ايلات به شمار می رفته است.
مشخصات جغرافيايي - بهبهان:
شهرستان بهبهان باوسعت 4/3743 كيلومتر مربع مساحت در منتهی اليه جنوب خاوری استان خوزستان واقع شده است. مركز آن شهر بهبهان است كه ازنظرجغرافيايی بين 30 درجه و 36 دقيقه ی پهنای شمالی و 50 درجه و 14 دقيقه و 15 ثانيه ی درازای خاوری نسبت به نصف النهار گرينويچ قرار دارد. اين شهرستان از شمال به استان كهكيلويه و بوير احمد و رامهرمز از خاور به استان كهكيلويه و بوير احمد، از باختر به شهرستان بندر ماهشهر از جنوب به استان بوشهر محدود می باشد. آب و هوای بهبهان در همه فصول به جز تابستان معتدل و در تابستان گرم است. براساس سرشماري سال 1375 جمعيت شهرستان بهبهان 164074 نفر برآورد شده است.
راه های شهرستان بهبهان عبارتند از:
مسير راه بندر ديلم – بهبهان – را مشير به درازای 300 كيلومتر كه بهبهان در كيلومتر 80 اين مسير از بندر ديلم واقع شده است.
بهبهان – رامهرمز به درازای 80 كيلومتر
بهبهان – اميديه به درازای 65 كيلومتر
بهبهان دارای فرودگاه نيز می باشد.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي - بهبهان:
اين ناحيه در روزگار باستان وجود داشته ومركز حكومت آن «ابز قباد»، «قباد قره» و «ارگان» نام داشت. شهر ارجان در روزگار ساسانيان در 12 كيلومتری بهبهان بنا گرديد. بعد از ويرانی ارجان مردم به بهبهان فعلی نقل مكان كردند. در قرن چهارم هجری به گفته مورخين شهر ارجان پر جمعيت و آباد شده و ارگان خزانه فارس و عراق و بارانداز خوزستان و اصفهان شد. امروزه به گويش محلی بهبهان را «بهبو» می‌گويند. واژه «بهو» به معنی كوشك است. به نظر می رسد آن عده از مردم ارجان كه به كوشك دشت آمده و آن جا ساكن شده بودند، از خانه هايی به سبك خانه های ارجان بنا كرده كه بهتر از بهو بوده اند. از اين رو آن را «بهبو» يعنی بهتر از كوشك گفته اند. «بهبهو» به مرور زمان گسترش يافته و « بهبهان » شده است. برخی از مورخان وجه تسميه بهبهان را چنين نوشته اند كه ساكنان اوليه اين شهر در بهون يا سياه چادر زندگی می كرده اند. بعدها خانه هايی ساختند كه بهتر از بهون بود و آنرا «به» از«بهان» و بعد بهبهان ناميدند. به هر حال بهبهان در قرن هشتم هجری قمری شكل شهر به خود گرفت و از آن پس در شمار يكی از شهرستان های استان فارس و بعد استان خوزستان در آمد. مقدسی در وصف آن می نويسد :
ارجان ( بهبهان ) ولايتی است بس مهم، دشتی و كوهستانی و دريايی پر از درختان نخل، انجير و زيتون، نعمت های آن فراوان است. ياقوت حموی درباره آن چنين می گويد:
نخستين كسی كه ارجان را احداث نمود، قباد ابن فيروز بود، زمانی كه با روميان جنگيد دستور داد شهری در مرز فارس و خوزستان احداث كنند و آن را «ايزقباد» نام نهاد.
اماکن مذهبی - بهبهان:
امامزاده شاه ميرعلي حسين - بهبهان: اين امام زاده در قسمت جنوبي شهرستان بهبهان قرار گرفته است. در مدخل اتاقي كه مقبره در آن قرار دارد ، چارچوبي با دو لنگه وجود دارد كه بر هر لنگه آن سه كتيبه نوشته شده است. درقسمت قديمي‌تر كتيبه‌ها ، چهار بار نام (علي) (ع) ديده مي‌شود. تاريخ آن سال 1053 هجري قمري مصادف با سلطنت شاه عباس دوم صفوي است.
آثار تاریخی - بهبهان:
شهر باستاني ارجان - بهبهان: شهر باستاني ارجان در فاصله 10 كيلومتري شمال بهبهان قرار دارد كه اكنون تپه‌هايي از آن باقيمانده و به زمان ساسانيان مربوط است. شهر ارجان 6 دروازه به نام‌هاي دروازه اهواز، دروازه ريشهر، ميدان ، كيالين ، شيراز و اضافه داشته است. تل حومه يا همايون بزرگترين تل شهر ارجان است. خانه شاه كه امروز ويرانه آن به سراي مَلِك معروف است در جنوب شرقي شهر ارجان قرار دارد. اين شهر به علت نامعلومي رو به ويراني نهاد و بهبهان امروزي در كنار آن به وجود آمده است.
ويرانه هاي شهر به گوار(آثار جلگه تشون) - بهبهان: در غرب دشت بهبهان در زير و ميان مزارع كوچك و پراكنده ، خرابه‌هاي شهر (به گواد) يا (به گواز) قرار دارد كه روزگاري 20 كيلومتر مربع وسعت داشته است.
قلعه ارجان - بهبهان: قلعه ارجان در شهرستان بهبهان در بالاي كوهي سنگلاخ چسبيده به يك تخته سنگ بزرگ ساخته شده است. آب باران از اين تخته سنگ وارد آب انبارهاي قلعه مي‌شده است. اسلوب ساختمان برج‌ها از قلاع رومي اقتباس شده و به شكل مكعب مي‌باشد. صحن قلعه ارجان نسبتاً وسيع است و سه طبقه حجره با طاق رومي دارد.
پل كسري - بهبهان: اين پل در مسير بهبهان به امامزاده جعفر بر روي رودخانه تاب ساخته شده و از آثار دوره ساسانيان است. در حال حاضر تابستان‌ها همزمان با كاهش آب رودخانه ، بقاياي پل نمايان مي‌شود.
پل دختر ارجان - بهبهان: در ناحيه ارجان بهبهان بر روي رودخانه تاب بقاياي يك پل و يك سد به‌جا مانده است‌كه شبيه پل عظيم شوشتر در مقياس كوچكتر است. در كناره جنوبي آن آثاري از 4 پايه و توده‌اي از يك سد به جامانده است. در كناره شمالي نيز آثاري از تأسيسات آب و چهار قنات كه در سنگ‌ها كنده شده ، به چشم مي‌خورد.
تنگ تك آب - بهبهان: تنگ تك آب در 20 كيلومتري شمال شرقي بهبهان واقع شده است. تنگ تك آب را (دربندپارس) نيز گفته‌اند. بر فراز و نشيب اين تنگه ، بخش‌هايي از جاده سنگفرش شاهي هخامنشي به جامانده است. بربلندي كوه خاويز، در بلندترين جاي گذرگاه ، دو سنگ نبشته قاجاري به نظم و نثر وجود دارد. سنگ نبشته ديگري به خط كوفي در 7 رج از سده هاي نخست اسلامي به جا مانده بود كه هنگام ساختن كانال‌هاي سد مارون ، با انفجار، نابود شده است.
كتيبه تنگ سروك(سولك) - بهبهان: سنگ نگاره‌هاي تنگ سروك در 50 كيلومتري شمال غربي بهبهان قراردارند و به دوره اشكاني مربوط مي‌شوند.
كتيبه هاي تنگ تكاب - بهبهان: تنگ تكاب در فاصله 9 كيلومتري شمال شهر بهبهان واقع شده است. به فاصله نه‌چندان دور از مدخل تنگ چند كتيبه به خط نستعليق ساده بر روي سنگ كوه نقر شده است. كتيبه اوّل چهارضلعي است و موضوع آن شرح اقدامات حاكم بهبهان است كه در زمان ناصرالدين شاه انجام داده است. كتيبه دوم مثلثي شكل است. متن اين كتيبه شرح چگونگي كاشتن نيلوفرهاي آبي در حومه شهر و چند نقطه ديگر است.
آب انبار مله پير گل سرخ - بهبهان: در راه بهبهان به خيرآباد سه باب آب انبار مستطيل از گچ و ساروج باقي مانده است كه در حال حاضر سقف و تأسيسات ندارد و به نظر مي‌رسد كه از آثار اواخر دوره صفوي است.
جغرافیای طبیعی - بهبهان:
رود جراحي - بهبهان: رودخانه جراحي در شهرستانهاي کهگيلويه و بوير احمد ، بهبهان ، رامهرمز و بندر ماهشهر جاري است و از كوه‌هاي راه باريك ، سفيد و گل گيلك در 53 كيلومتري شمال غربي ياسوج سرچشمه مي‌گيرد. رودخانه جراحي پس از طي مسافت طولاني و پيوستن به رودهاي متعدد به نام رودخانه مارون وارد شهرستان بهبهان و سپس دهستان آغاجاري مي‌شود. اين رودخانه پس از عبور از جنوب شهرستان رامهرمز و شهر رامشير بنام رودخانه جراحي وارد شهرستان بندر ماهشهر و سپس به خليج فارس وارد مي‌شود.
رودخانه زهره - بهبهان: رودخانه زهره در شهرستانهاي بهبهان ، بندر ماهشهر، ممسني و گچساران جاري است. طول اين رودخانه 490 كيلومتر و ارتفاع آن از سرچشمه 2850 متر است. رودخانه زهره از شمال غربي اردکان سرچشمه گرفته و پس از طي مسافتي طولاني وارد شهرستان ممسني و سپس به شهرستان گچساران وارد مي‌شود و به زهره تغيير نام مي‌دهد. پس از شهرستان بهبهان با رودخانه خيرآباد مخلوط شده و سرانجام در 36 كيلومتري جنوب غربي هنديجان به خليج فارس مي‌ريزد. كوه‌ها ، دره‌ها ، مزارع و باغات پيرامون مسير اين رودخانه بسيار جالب و ديدني است.
اشكفت دراز - بهبهان: كوه اشكفت دراز در 43 كيلومتري شمال غربي بهبهان با ارتفاع 2330 متر واقع شده است. رودخانه قلات از اين كوه سرچشمه مي‌گيرد. اين كوه به صورت رشته‌اي از شمال غربي به سوي جنوب شرقي كشيده شده و بخشي از آن را جنگل‌هاي بلوط پوشانيده است.
