سنندج/مرکز استان:
سنندج:
شهرستان سنندج مركز استان كردستان و در فاصله 50 كيلومتري تهران قرار گرفته است. اين شهر طبيعتي زيبا و آب و هواي دلپذير مخصوصاً در فصل بهار و پاييز دارد. قلعه سَنه دِژ (سنندج) را سليمان خان اردلان والي كردستان در زمان شاه صفي (1052 - 1038 هجري قمري) آباد ساخت. در گذشته به جاي شهر سنندج فعلي ، شهري به نام (سير) وجود داشت. سنندج مدت چهار قرن تحت حكومت موروثي خاندان اردلان بود كه نسبت خود را به ساسانيان مي‌رسانيدند. در جنگ‌هاي دولت‌هاي ايران وعثماني در دوره صفويه ، اين خاندان گاه جانب ايران را مي‌گرفتند و گاه از عثماني جانبداري مي‌كردند. كريم خان‌زند در سال 1146 هجري قمري سنندج را ويران كرد و پس از يك دوره هرج و مرج ، خسرو خان اردلان در سنندج مستقرشد. از سال 1214 تا 1240 هجري قمري امام الله خان پسر خسرو خان در سنندج حكومت كرد و اصلاحاتي نيز براي آباداني سنندج به عمل آورد. در سال 1284 هجري قمري دولت مركزي به علت نارضايتي اهالي ، حاج ميرزا معتمدالدوله عموي ناصرالدين شاه را به حكومت كردستان منصوب كرد كه تا سال 1291 هجري قمري در آنجا حكومت كرد. در حال حاضر سنندج يكي از شهرستان‌هاي زيباي كشور و استان كردستان است.
شهرستان سنندج؛ مهم‌ترين منطقه‌ي كردنشين ايران؛ وهم‌چنين‌مهم‌ترين شهرستان استان كردستان به شمار مي‌آيد. كشاورزي ودام‌داري اصلي ترين شغل مردمان اين ناحيه را تشكيل مي‌دهد. در اين منطقه از كردستان به دليل گسترش روابط با ديگر شهرهای هم جوار امروزه كم‌تر از لباس های محلی استفاده می شود. در سنندج مردها از نيم تنه به نام «چوخه» و شلواری گشاد با دمپای تنگ به نام «رانك» استفاده می کنند ولي لباس زنان سنندجی بر خلاف لباس زنان در ساير مناطق كردستان فاقد شال است و شامل پيراهنی بلند بدون پولك يا با پولك و قبای بلند و روسری است.
صنايع دستي شهرستان سنندج يكي‌از‌مهم‌ترين‌جاذبه‌هاي اين شهرستان را تشكيل مي‌دهد. فرش‌هاي سنندج داراي زيبايي و استحكام خاصي هستند. فرش‌هاي عشاير كرد كه بيشتر به وسيله پشم‌هاي قهوه اي و بلوطي رنگ و گاهي با پشم شتر بافته مي‌شوند؛ نيز داراي اهميت زيادي هستند. سنندج مركز قالي‌بافي استان كردستان به شمار مي‌آيد و از قالي‌هاي قديمي اين شهرستان انواع بته جقه ها را مي توان نام برد مانند بته جقه چاركي، جقه دو گره اي، جقه توپي و نقش‌هاي ديگري بنام گل ميرزا علي، گل و بلبل و غيره. امروزه به علت نبودن رنگ‌هاي طبيعي بافت ان ها مشكل است نقشه هاي فعلي قالي بافي در سنندج سه ترنج، كلاه فرنگي و ماهي در هم را شامل مي شود. مسجد دار الاحسان ( مسجد جامع سنندج)،خانه سالار سنندجی( موزه سنندج)، عمارت خسروآباد،خانه‌آصف وزيری، پل قشلاق (سنندج)، عمارت مشير، ديوان، عمارت امجدالاشراف، بازار سنندج، آصف ،عمارت وكيل الملك، امام زاده پيرعمر، امام زاده عبدالله (طاق گوره)، امام زاده عبدالله (طاق گوره)، مسجد هاجره خاتون، امام زاده پيرمحمد، قلعه حسن آباد، قلعه پلنگان، پل شيخ (سنندج)، روستاي صلوات آباد، قران نگل، حمام خان ( پير ظهيری)، خانه پير مرادی و خانه معمار باشی جاذبه هاي تاريخي شهرستان سنندج را تشيل مي دهند.
روستاي صلوات آباد – سنندج: روستاي صلوات آباد يا (نمان) در 10 كيلومتري جنوب شرقي سنندج واقع شده است و رودخانه صلوات آباد از جنوب آن مي‌گذرد. ارتفاعاتي چون كوه (كوچه‌رش) در شمال غربي ، كوه (لول) در شمال شرقي و كوه (گوژهه) در شرق و جنوب شرقي ، اطراف روستا را احاطه نموده‌اند. آب و هواي روستاسرد و نيمه خشك است و زبان مردم آن كردي است. رودخانه‌ها ، كوه‌ها ، دره‌ها ، گردنه‌ها ، پوشش گياهي و حيات وحش متنوع از جاذبه‌هاي طبيعي و جالب روستاي صلوات آباد است. بقعه امامزاده مولانا سيد ابراهيم كه درروستا قرار دارد ، از جاذبه‌هاي مهم مذهبي منطقه بشمار مي‌آيد.
موزه سنندج – سنندج: استان كردستان تنها يك موزه باستان‌شناسي و مردم‌شناسي دارد كه محل آن عمارت سالار سعيد در مركز استان (سنندج) است. در اين موزه آثار و اشياء كشف شده از استان و ساير نقاط ايران ، همچنين آثار مردم‌شناختي منطقه ، هنرهاي معاصر آن به نمايش گذاشته است. اين موزه به غير از روزهاي تعطيل ، رسمي و دوشنبه‌ها ، در تمام روزهاي هفته براي بازديد و تماشا باز است.
تپه هاي باستاني – استان كردستان: تپه‌هاي استان كردستان عبارتند از: تپه‌هاي تاريخي كره‌سي ، ارندان و چنو در شهرستان سنندج. تپه‌هاي باستاني عيني سور و نجف آباد در شهرستان سقز. تپه‌هاي معروف سروآباد ، نگل و دوتپه شرقي و عربي در شهرستان مريوان. شهر تاريخي صلوات آباد در حاشيه رودخانه قزل اوزن.
دشت ها – استان كردستان: دشت‌هاي استان كردستان عبارتند از: دشت خامسان با 1500 هكتار مساحت. دشت امير آباد با6000 هكتار وسعت در شهرستان كامياران. دشت بيجار با 53000 هكتار وسعت در بيجار.
مساجد قديمي – استان كردستان: مساجد معروف و قديمي استان كردستان عبارتند از: مسجد جامع دارالامان در سنندج. مسجد جامع خسرو آباد در بيجار. مسجد دو مناره در سقز. مسجد جامع دوره قاجاري در سنندج. مسجد سرخ در مريوان. مسجد عبداللّه عمران در مريوان. مسجد جامع سقز در سقز.
بازارهاي قديمي – استان کردستان: بازارهاي قديمي استان كردستان عبارتند از: بازارهاي شيخ ، تاجوانچي و اردلان در شهرستان سقز. بازار سرپوشيده اورامي‌ها در شهرستان مريوان.
قلل و ارتفاعات – استان كردستان: ارتفاعات استان كردستان عبارتند از: كوه شيخ معروف با ارتفاع 2895 متر، كوه پنجه علي با ارتفاع 2860 متر، كوه كاني چرمه با ارتفاع 2840 متر، كوه حلقه مير با ارتفاع 2880 متر، كوه سناسره با ارتفاع 2884متر، كوه مسجد ميرزا با ارتفاع 3059 متر، كوه ملاكاوه با ارتفاع 2820 متر، كوه تخت با ارتفاع 2820 متر، كوه‌هوعالي داغ با ارتفاع 2880 متر و كوه سراج‌الدين با ارتفاع 2836 متر و كوه چرخ لان با ارتفاع 3330 متر و كوه‌هواربزه با ارتفاع 2950 متر.
چشمه ها و مراكز آب درماني – استان كردستان: چشمه‌هاي استان كردستان عبارتند از: چشمه سراب بيجار در يك كيلومتري جنوب غربي بيجار. چشمه خاور آباد در جنوب شرقي سراب بيجار. چشمه سراب قروه كه در دامنه كوه‌امام‌زاده ابراهيم عطار قرار دارد و مورد توجه اهالي بومي مي‌باشد. چشمه هفت آسياب در روستاي شريف آباد دهستان سياه منصور بيجار. چشمه سراب ونيسار كه در دشت (چهاردولي) قروه زيركوه كمر زرد قرار دارد.چشمه‌هاي قمچاي در دهستان سياه منصور بيجار. چشمه‌هاي اورامان ماتان و ژاورود مريوان كه همواره با مناطق طبيعي ، نظر هر بيننده‌اي را به سوي خود جلب مي‌كند.
مکان های دیدنی و تاریخی - سنندج:
مسجد دار الاحسان ( مسجد جامع سنندج)،خانه سالار سنندجی( موزه سنندج)، عمارت خسروآباد،خانه‌آصف وزيری، پل قشلاق (سنندج)، عمارت مشير، ديوان، عمارت امجدالاشراف، بازار سنندج، آصف ،عمارت وكيل الملك، امام زاده پيرعمر، امام زاده عبدالله (طاق گوره)، امام زاده عبدالله (طاق گوره)، مسجد هاجره خاتون، امام زاده پيرمحمد، قلعه حسن آباد، قلعه پلنگان، پل شيخ (سنندج)، روستاي صلوات آباد، قران نگل، حمام خان ( پير ظهيری)، خانه پير مرادی و خانه معمار باشی جاذبه هاي تاريخي شهرستان سنندج را تشيل مي دهند.
صنايع و معادن - سنندج:
صنايع كارخانه‌ای نساجی، كفاشی، چرم سازی، توليد شير پاستوريزه، كاغذ سازی، توليدات شيميايی، توليدات برق و الكترونيك و فلزی، توليدات كانی غير فلزی، فرآورده های غذايی و داروسازی از جمله صنايع شهرستان سنندج هستند.در اين شهرستان معادن زيادی نيز وجود دارد كه به علت مرغوبيت جنبه صادرات دارند. معدن مرمريت، معدن آهك كوه روشه، معدن سنگ لاشه آجگره و معدن تراورتن كوييك مهم ترين اين معادن است. هم چنين گليم و گليمچه، نازك كاری چوبی، عسل، محصولات دامی، گردو، بادام، زرد آلو، سيب، تره بار، كتيرا، گياهان دارويی، قند و كان های معدنی صادرات اين منطقه را تشکيل می دهند.
کشاورزی و دام داری - سنندج:
اساس اقتصاد شهرستان سنندج بر كشاورزی و باغ‌داری، دام داری و دام‌پروری و صنايع استوار شده است. کشاورزی و باغ‌داری به دليل وجود رودخانه های متعدد و باران كافی از رونق خاصی برخوردار بوده و محصولات عمده آن انواع تره بار، گندم، جو، ذرت، تخم آفتابگردان، سويا، توتون و تنباكو، چغندر قند، بنشن، نباتات علوفه ای، توت فرنگی، زردآلو، گردو، سيب، هلو، بادام، گيلاس، آلبالو، گلابی، آلو، به، هلو، شفتالو و انار می باشند. كشاورزان علاوه بر كشاورزی به زنبورداری نيز اشتغال دارند. دام‌داری و دام پروری از فعاليت های اقتصادی اوليه و اصيل اين منطقه به شمار می رود و بيش تر شامل پرورش گوسفند بوده و در ارتفاعات بالا بز نيز نگه‌داری می شود.
مشخصات جغرافيايي - سنندج:
شهرستان سنندج يكی از شهرستان های استان كردستان و مركز اين استان است كه از نظر جغرافيايی در 47 درجه ی درازای خاوری و 35 درجه و 19 دقيقه ی پهنای شمالی و ارتفاع 1500 متر از سطح دريا قرار دارد. شهرستان سنندج از شمال به شهرستان تكاب، از خاور به شهرستان های بيجار و قروه، از جنوب به شهرستان كامياران و از باختر به مريوان و سقز محدود می باشد. شهر سنندج مركز شهرستان در فاصله 657 كيلومتری جنوب باختری تهران و در مسير راه های اصلی مياندوآب ـ كرمانشاه و زنجان ـ كرمانشاه قرار گرفته است. آب و هوای اين شهرستان نسبتا سرد و نيمه خشك است. بر اساس سرشماری سال 1375 جمعيت شهرستان سنندج 359990 نفر و جمعيت شهر سنندج 277808 نفر شامل 59357 خانوار بوده است. مردم اين شهرستان مسلمان سنی و آريايی نژادند و به زبان فارسی با گويش كردی (اورامی و سورانی) صحبت می كنند. مسيرهاي ارتباطي اين شهرستان به مناطق اطراف عبارتند از:
- راه اصلی به سوی شمال باختری تا شهر سقز به درازای 193 كيلومتر، از 87 كيلومتری اين راه راهی اصلی به درازای 44 كيلومتر به سوی شمال خاوری تا شهر بيجار و از آن جا تا شهر زنجان ادامه دارد.
- راه اصلی به سوی خاور تا شهر قروه به درازای 87 كيلومتر، از همين راه، راهی به درازای 165 كيلومتر سنندج را به مركز استان همدان متصل می کند.
- راه اصلی به سوی جنوب تا شهر كرمانشاه به درازای 130 كيلومتر
تمامی اين مسيرها از مقصد مركز استان می باشند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي - سنندج:
در گذشته به جای شهر سنندج فعلی شهری به نام ‹‹سير›› وجود داشت كه اين كلمه در فارسی به معنای ‹‹سی سر›› است. مجاور«سی سر»، محلی به نام «صد خانيه» (صد خانه) بوده كه احتمالا به مرور زمان به ‹‹سنه›› تغيير يافته است. سنندج مدت چهار قرن تحت حكومت حكام موروثی خاندان اردلان بود كه نسبت خود را به ساسانيان می رسانيدند. كريم خان زند در سال 1146 هـ . ق سنندج را ويران كرد و پس از يك دوره هرج و مرج، خسرو خان اردلان در سنندج مستقر شد. آقا محمد خان قاجار به پاس خدمات وی سنقر را نيز ضميمه قلمرو حكومتی او كرد. از سال 1214 تا 1240 هـ . ق امان الله خان پسر خسرو خان در سنندج حكومت می كرد كه در اين مدت اصلاحات زيادی برای آبادانی و عمران شهر سنندج به عمل آمد. در حكومت رضا قلی خان اردلان بين اعضای اين خاندان اختلافاتی به وجود آمد و پس از يك سلسله كشمكش ها، سرانجام امان الله خان برادر رضا قلی خان به حكومت رسيد و در حقيقت اين شخص آخرين والی موروثی سنندج بود كه از سال 1265 تا 1284 هـ . ق حكومت كرد. در سال 1284 هـ . ق دولت مركزی، حاج ميرزا معتمدالدوله عموی ناصرالدين شاه را به حكومت كردستان منصوب كرد و حکومت وی تا سال 1291 هـ . ق ادامه داشت. در حال حاضر سنندج مركز استان است و يكی از شهرهای زيبای استان كردستان و باختر كشور محسوب می شود.
اماکن مذهبی - سنندج:
مسجد دارالاحسان (مسجد جامع) – سنندج: مسجد دارالاحسان كه مسجد جامع نيز ناميده مي‌شود ، از بناهاي مرحوم امان اللّه‌خان بزرگ و در سال 1227 هجري قمري است. اين مسجد مستحكم ، شبستان بزرگي دارد. در كتيبه چهار ديوار اين شبستان و كتيبه اطراف ستون‌ها تخميناً سه ثلث قرآن مجيد با كاشي به خط جلي بسيار زيبا نوشته شده است. اين مسجد دو ايوان بزرگ عالي دارد. دور سنگ مرمر ايوان رو به قبله آن ، با خط نستعليق بسيار خوبي زينت يافته است. قصيده مرحوم ميرزا فتح‌الله خرم نيز در كتيبه سنگ مرمر ايوان شرقي آن منقوش است. حياط مسجد 12 حجره و 2 بالاخانه دارد. در وسط حياط ، حوضي از هشت تخته سنگ ساخته شده است. پس از اتمام بناي مسجد ، قصيده ناطق اصفهاني در ايوان آن نقر شده است.
مسجد و زيارتگاه حجر خاتون – سنندج: حجر خاتون خواهر امام رضا (ع) است كه در خيابان طالقاني سنندج دفن شده است. در جنب مدفن وي ، مسجدي به نام حجر خاتون وجود دارد. ساختمان اين زيارتگاه داراي دو صحن مناسب و يك حرم كوچك و مسجدي نسبتاً بزرگ ، هيئت امناء ، خادم و امام جماعت است و محل نذورات فراوان مردم و زيارتگاه عام است. در روزهاي تاسوعا و عاشور ، آئين‌هاي ويژه‌اي توسط مردم در اين محل اجرا مي‌شود.
امامزاده عبدالله (طاق گوره) – سنندج: امام زاده عبدالله ، از نوادگان حضرت امام هادي (ع) هستند. ساختمان اين بقعه قديمي است و در خيابان صلاح‌الدين ايوبي شهر سنندج واقع شده است.
امامزاده پيرعمر – سنندج: حضرت امام زاده عمر بن الحسين (ع) در خيابان امام شهر سنندج مدفون است و با گنبد و بارگاهي ، به امام زاده پير معروف است. در جوار اين گنبد و بارگاه مدرسه كوچكي وجود داشت كه در تاريخ 1297 هجري قمري ، ميرزا صادق خان ، محوطه آن را بزرگ نمود و ده‌ها حجره عالي در آن بنا نهاد. در نسب اين امامزاده اختلاف نظر است. بعضي آن را پسر بلافصل حضرت علي (ع) و بعضي آن را پسر علي بن‌الحسين (ع) مي‌دانند. اين امامزاده از مشهورترين زيارتگاه‌هاي استان كردستان و غرب ايران محسوب مي‌شود.
آثار تاریخی - حسن آباد:
قلعه حسن آباد – سنندج: قلعه حسن آباد در 5 كيلومتري سنندج واقع شده و يك مقر حكومتي بوده است. اين قلعه در دوره صفويه توسط (هِه‌لوخان) حاكم مقتدر ساخته شده است. در حال حاضر ويرانه‌هاي اين قلعه مشهود است.
پل قشلاق – سنندج: پل قشلاق بر روي رودخانه قشلاق در 3 كيلومتري سنندج احداث شده و از بناهاي دوره صفويه است. اين پل تماماً با آجر ساخته شده و ملاط آن ساروج است. پل از دو دهانه بزرگ و چهار چشمه كوچك تشكيل شده است. عرض پل 80/5 متر و طول آن در حدود 90 متر است. در دو طرف پايه‌هاي پل موج‌گيرهايي از نوع مثلثي و مدور تعبيه شده است. دو كتيبه قديمي قاجاري در بدنه پل وجود دارد كه تاريخ احداث (1148 هجري قمري) و دومي تاريخ تعمير پل (1334 هجري قمري) را نشان مي‌دهند.
پل شيخ – سنندج: پل شيخ بر روي رودخانه قشلاق در 8 كيلومتري شمال سنندج احداث شده و از آثار دوره صفوي است. طول پل 5/53 متر و عرض آن 3/5 متر است. پل 6 دهانه دارد كه سه دهانه آن داراي طاق جناغي و سه دهانه ديگر داراي طاق‌هاي قوسي است.
بازارسنندج و بازار آصف – سنندج: در شهرستان سنندج دو بازار معروف به بازار سنندج و آصف وجود دارد كه به سبك معماري دوره صفويه ساخته شده است و از بناهاي با ارزش و ديدني اين شهرستان محسوب مي‌شوند.
عمارت امجدالاشراف - سنندج: اين عمارت در شهر سنندج واقع شده و از بناهاي معروف دوره قاجار است. اين بنا در دوره امان‌اللّه خان بزرگ ساخته شده و داراي حياط سنگفرش شده ، حوض ، حمام ، تالار و حسينيه است. حسينيه كه از جالب‌ترين قسمت‌هاي بنا مي‌باشد ، كاشي كاري‌هاي بي‌نظير و ظريف ، گچبري‌هاي زيبا بر روي ديوار دارد و تمام تزئينات آن به دست استادكاران اصفهاني انجام شده است. مصالح بكار رفته در بنا ، گچ ، آهك ، كاهگل و ملات ساروج مي‌باشد.
عمارت خسرو آباد – سنندج: اين بنا كه در سه كيلومتري سنندج واقع شده ، يادگار امان اللّه خان بزرگ است كه ساخت آن به اوايل دوره حكومت سلسله قاجار مربوط مي‌شود و مركز حكومتي بوده است. اين مجموعه به صورت بيروني و اندروني احداث شده و حدفاصل آن را يك باغ بسيار زيبا با محوطه سازي بديعي پوشانده است. عمارت بيروني دو اشكوبه و مدخل ورودي آن به صورت كريدور هشتي است كه در طرفين آن دو اتاق جهت نگهباني وجود دارد. مصالح اين عمارت از آجر و سنگ است و گچ كاري و آيينه كاري زيبايي دارد.
عمارت مشير – سنندج: عمارت مشير در خيابان شهداي سنندج واقع شده و از بناهاي مشهور دوره قاجاري است. اين بنا هفت حياط و هفت آب نما دارد و همچنين شامل بخش‌هاي خصوصي ، عمومي تشريفاتي و بهداشتي است. در و پنجره‌هاي اُرسي آن از تلفيق گره چيني چوب و شيشه رنگي ، اتاق‌ها را زينت داده است.
عمارت سالار سعيد - سنندج: يكي از بناهاي تاريخي استان كردستان با جاذبه‌هاي جهانگردي ، عمارت سالارسعيد است كه در حال حاضر به موزه سنندج تبديل شده است. اين بنا در اواخر حكومت ناصرالدين شاه قاجاربه وسيله يكي از علماي بنام اهل سنت ، احداث شده بود. شيوه و سبك ساخت اين عمارت از معماري دوره قاجار تأثير گرفته است. زيرزمين عمارت به شكل حوض خانه است و سقف گنبدي شكل با تزئينات بسيار زيبا دارد. كليه قسمت‌هاي عمارت از سنگ ، آجر و چوب ساخته شده است و پوشش بام آن از شيرواني است. جالب‌ترين و زيباترين قسمت بنا ، ارسي بزرگ تالار است كه هفت لنگه دارد و شاهكاري از هنرهاي چوبي است.
عمارت وكيل‌الملك - سنندج: عمارت وكيل از جمله بناهاي ديدني و قديمي شهر سنندج است. اين عمارت موروثي و شخصي خانواده وكيل است كه در تاريخ كردستان همواره از صاحب منصبان حكومتي بوده‌اند. اصل بناي اين عمارت به دوره زنديه مربوط است و در دوره‌هاي بعدي به تدريج تكميل شده است. اولين تعمير درسال 1310 هجري قمري و توسط امان‌اللّه خان وكيل الملك صورت گرفت و عمارت را به مجموعه‌اي از چندين بنا ، حياط و باغ كنوني تبديل كرد. اين عمارت ديدني هنوز هم در نهايت پايداري و استحكام پابرجاست.
خانه آصف وزيري – سنندج: يكي از آثار ديدني و تاريخي سنندج (خانه آصف) است كه در مركز شهر سنندج واقع شده و حدود 130 سال قدمت دارد. اين عمارت از لحاظ گچبري و ارسي‌هاي قديمي ، بسيار زيباست. سبك معماري ، سنگ تراش خورده و طاق‌هاي هلالي ساختمان ، منظره‌اي بديع و قابل تحسين ايجاد كرده است. يكي ديگر از مشخصات اين ساختمان حمام بزرگ و بسيار جالبي است كه در داخل حياط بزرگ قرار گرفته و ازهر نظر جالب و ديدني است.
جغرافیای طبیعی - سنندج:
درياچه سد قشلاق (سد وحدت): سد مخزني قشلاق بر روي رودخانه قشلاق در 10 كيلومتري شمال سنندج روي كوه‌هاي منطقه (ساتله و تيرگرا) احداث شده است. درياچه پشت سد 11 كيلومتر طول و وسعتي معادل934 هكتار دارد كه با توجه به سطح دريا و حجم آب ، زمينه مناسبي براي انجام ورزش‌هاي آبي فراهم آورده است. اين درياچه همچنين محل زيست ماهيان مختلف از خانواده كپور ماهيان است كه از آن جمله مي‌توان به ماهي عروس ، شاه كولي ، آلبورنوس و... اشاره كرد. درياچه پشت سد با فضاي سبز و جنگل‌هاي اطراف ازديدني‌هاي جالب توجه شهر محسوب مي‌شود. همچنين امكانات تفريحي و اسكله قايقراني درياچه هر ساله تعداد زيادي از علاقمندان به ورزش‌هاي آبي را به سوي خود جذب مي‌كند.
دشت دهگلان – سنندج: مساحت اين دشت 62700 هكتار و ارتفاع آن از سطح دريا 1800 متر است. اين دشت پوشش گياهي جالب توجهي دارد و چشم اندازهاي مزارع آن در فصل بهار زيباست.
كوه كوچسار – سنندج: اين كوه با ارتفاع 2946 متر در فاصله 30 كيلومتري جنوب غربي سنندج واقع شده است. روستاي زيباي (شيان) كه چشم‌اندازهاي بديعي به ويژه در فصول بهار و تابستان دارد ، در شرق اين كوه قرارگرفته است. رودخانه‌هاي دوپردان و چم‌هشلي از همين كوه سرچشمه مي‌گيرند.
جنگل هاي منطقه اي سنندج – سنندج: مساحت اين جنگل‌ها در حدود 78000 هكتار است و بيشتر در غرب كامياران و جنوب سنندج واقع شده‌اند.
