بانه:
بانه:
اين شهر در فاصله 728 كيلومتري تهران واقع شده است. بانه منطقه‌اي جنگلي و پوشيده از درخت‌هاي مختلف است. قبل از اسلام ، طايفه‌اي زرتشتي به نام (قه قو) بر اين منطقه حاكم بودند كه در حمله اعراب و بعد از آن ، (اختيار ديني‌ها) حكومت آن را به دست گرفتند. تا اواسط سده سيزدهم هجري قمري نام اصلي شهر بانه (به روژه) بود. اكنون گورستان سمت شمال شرقي شهر را (كهنه بانه) مي‌نامند. علت جابه‌جايي محل شهر عمدتاً ، كشتارهاي ناشي از وبا ، طاعون و همچنين آتش سوزي و جنگ‌هاي قبيله‌اي ذكر گرديده است. هم اكنون شهر در ارتفاعات استقرار يافته و مسير آن سربالايي است.
نام اصلی بانه که از شهرهای قديمی استان كردستان است، بروژه بوده است. قرن ها تاريخ در بطن اين شهر جريان داشته با اين حال فقدان منابع صحيح تاريخی، تاريخ پيش از اسلام را در اين شهر تاريک کرده است. بانه در زمان های گذشته و قبل از تسلط اسلام در خاورميانه به صورت دهكده كوچكی بود که فقط چند قوم و طايفه در آن زندگی می‌كردند و بيش تر اين عشيره ها با يك‌ديگر نسبت خانوادگی داشتند. بعضی از اين طايفه ها در مقابل حمله اعراب مسلمان مقاومت كردند و بعد از شكست به طرف سردشت و از آن جا به آذربايجان غربی رفتند و فقط برخی از بومی ها که بدون جنگ و خونريزی دين اسلام را پذيرفه بودند، ساكن شهر شدند. بانه در طول تاريخ بارها تخريب شده و دوباره مورد بازسازی قرار گرفت.قلعه حكومتی اين شهر که در آن زمان حالت يک روستا را داشت، در بالای يک تپه در شمال خاوری و مشرف به شهر بود. هسته مركزی شهر كه بافت قديمی آن را تشکيل می دهد در دامنه همين تپه واقع شده که در اثر آتش سوزی ها و به خصوص در سال 1320 از بين رفته است. با توجه به فراواني مواد اوليه موجود در اين شهرستان؛ قالي‌بافي از جمله صنايعي است كه در اين شهرستان رواج دارد و قالي از جمله صادرات آن است. گليم بافي‌با طرح‌هاي كردي نيز از رونق زيادي برخوردار بوده و گليم‌هاي‌بانه‌نيز هواخواهان فراواني دارد. شال بافي با استفاده از كرك بز مرغز، خراطي‌چوب، سوزن‌دوزي، كلاه، قلاب‌دوزي، پولك دوزي، منجوق دوزي از ديگر صنايع دستي رايج در اين منطقه است. زيارتگاه سليمان بيگ و سد باستانی شو بانه مهم ترين جاذبه‌هاي تاريخي شهرستان بانه را تشكيل مي‌دهد.
مکان های دیدنی و تاریخی - بانه:
زيارتگاه سليمان بيگ، سد باستانی شو بانه مهم ترين جاذبه‌هاي تاريخي شهرستان بانه را تشكيل مي‌دهد.
صنايع و معادن - بانه:
از صنايع و معادن شهرستان بانه اطلاعات مستندي در دست نيست.
کشاورزی و دام داری - بانه:
اساس اقتصاد شهرستان‌بانه‌بر‌كشاورزی،باغ‌داری،دام‌داری و دام‌پروری استوار است. كشاورزی در شهرستان بانه سنتی و نوع كشت آبی و ديمی است. آب كشاورزی از چاه های نيمه ژرف و رودخانه تامين می شود. از محصولات عمده كشاورزی و باغ‌داری می‌توان گندم، جو، بنشن، نباتات‌علوفه‌ای، انگور، گردو، سيب، بادام، گيلاس، هلو، زردآلو و توت را نام برد. همچنين دام‌داری و دام‌پروری نيز مانند ساير نواحی كردستان بسيار متداول بوده و شامل پرورش گوسفند، بز و گاو می شود. پرورش طيور علاوه بر طريق سنتی، به شيوه مدرن نيز انجام می شود که شامل پرورش مرغ جهت مصارف گوشت و تخم مرغ می باشد. زنبورداری از مشاغل رايج بوده و زارعين علاوه بر فعاليت های كشاورزی، به اين كار نيز اشتغال دارند.
مشخصات جغرافيايي - بانه:
شهرستان بانه يكی از شهرستان های استان كردستان از نظر جغرافيايی در 45 درجه و 53 دقيقه‌ی درازای خاوری و 35 درجه و 59 دقيقه ی پهنای شمالی و ارتفاع 1540 متری از سطح دريا قرار دارد. شهرستان بانه از شمال به شهرستان سردشت، از خاور به شهرستان سقز و از جنوب و باختر به كشور عراق محدود می گردد. شهر بانه مركز شهرستان بانه در 270 كيلومتری شمال باختری شهر سنندج و در آغاز راه بانه ـ مهاباد قرار دارد. رود بانه از ميان اين شهر می گذرد. چشمه دايمی احمد آباد وچشمه پيرمراد در نزديكی شهر روان است و آب آن مصرف آشاميدنی دارد. آب و هوای اين شهرستان نسبتا سرد و نيمه مرطوب بوده و ميزان بارندگی سالانه به طور متوسط 720 ميلی متر است. مسيرهاي ارتباطي به اين شهرستان عبارتاند از:
ـ راه آسفالت بانه ـ سقز به سمت شمال خاوری به درازای 60 كيلومتر
ـ راه آسفالت بانه ـ سردشت به سمت شمال باختری به درازای 60 كيلومتر
ـ راه بانه ـ مريوان به سمت جنوب خاوری به درازای 160 كيلومتر
وجه تسميه و پيشينه تاريخي - بانه:
نام اصلی بانه که از شهرهای قديمی استان كردستان بوده، بروژه بوده است. قرن ها تاريخ در بطن اين شهر جريان داشته با اين حال فقدان منابع صحيح تاريخی، تاريخ پيش از اسلام را در اين شهر تاريک کرده است. نام بانه را مشتق از كلمه كردی ‹‹بن›› به معنی پشت بام، متاثر از ارتفاعات و نحوه استقرار و موقعيت جغرافيايی شهر می دانند. هم چنين نام بانه را به معنی ‹‹خانه›› (اقامتگاه و آبادی و مسكن)، ‹‹اردو›› (اردوگاه سربازان) و «پادگان» نيز تفسير كرده اند. تا اواسط سده سيزدهم هجری نام اصلی شهر بانه ‹‹به روژه›› (آفتابگير) بوده و اسنادی نيز وجود دارد که در همه آن ها مرکز بانه قصبه «به روژه» ناميده شده اند. چنان که امروز نيز در بانه آبادی هايی به نام های ‹‹نيزه دو كهنه››، ‹‹به روژه كهنه››، ‹‹سياومه كهنه››، ‹‹آرمرده كهنه››، ‹‹توده كهنه›› و يا بدون كلمه ‹‹كهنه›› وجود دارد. آتش سوزی و جنگ های قبيله ای يكی از عوامل جابجا شدن محل شهر بوده است. هم چنين شيوع بيماری های وبا و طاعون نيز در اين امر دخالت داشته است. با شيوع اين بيماری ها، بازماندگان محل اوليه را آلوده پنداشته مجددا در جای ديگری به ايجاد شهر و ده می پرداختند. کلمه کهنه نيز برای تمايز شهر جديد از قديم به کار برده می شده است. اكنون گورستان شمال خاوری شهر را «بانه كهنه» يا «كهنه بانه» می نامند. قبل از اسلام طايفه ای زرتشتی به نام ‹‹قه قو›› بر اين منطقه حاكم بودند كه در حمله اعراب و بعد از آن، ‹‹اختيار دينی ها›› به جای آنان به حكومت پرداختند. اين شهر يك بار قبل از جنگ جهانی اول و بار ديگر در جنگ جهانی دوم دچار آتش سوزی شديدی شد.
اماکن مذهبی - بانه:
زيارتگاه سليمان بيگ – بانه: اين مكان محل دفن سليمان بيگ فرزند ميرزا بيگ ، حاكم حكومت بانه در دوره شاه طهماسب است. وي به واسطه زهد و تقوايي كه داشت از حكومت استعفا كرد و دختر خود را به عقد نكاح برادرزاده خود درآورد و حكومت بانه را به او سپرد. مدفن سليمان بيگ در 3 كيلومتري غرب بانه واقع شده است. روي سنگ مزار او ، جمله (سليمان بيگ وفات 1010 هجري قمري) نوشته شده است.
آثار تاریخی - بانه:
سد باستاني شو - بانه : محل اين اثر شهرستان بانه است. در جريان مطالعات اخير، ديواره يك سد كه در دوران پارت‌ها و ساساني‌ها ساخته شده است از سنگ لاشه و ساروج به قطر 4 متر و طول 10 متر در روستاي (شو) بانه بدست آمده است.
جغرافیای طبیعی - بانه:
رودخانه زرينه رود – بانه: مسير اين رودخانه شمالي - جنوبي است و از كردستان به سمت درياچه اروميه جريان دارد. شاخه اصلي آن چم سقز (چومه) از كوه‌هاي گردنه خان در شرق بانه سرچشمه مي‌گيرد. رود خورخوره شعبه مهم آن است كه از مجاورت شهر سقز عبور مي‌كند و در نهايت وارد زرينه رود مي‌شود. شاخه‌هاي ديگر آن ساروق وموردي (ليلا) نام دارند كه از نواحي تكاب و سهند سرچشمه مي‌گيرند و وارد زرينه رود مي‌شوند. زرينه رود درشهرستان سقز به نام رودخانه (جغتو) معروف است. زرينه رود پس از عبور از جنوب آذربايجان غربي به درياچه اروميه مي‌ريزد. سواحل اين رودخانه عظيم و پر آب يكي از ممتازترين قلمروهاي گردشگاهي و توريستي- طبيعي استان كردستان محسوب مي‌شود. سراسرآن از قابليت‌هاي استفاده از ورزش‌هاي آبي مفرّح از جمله قايق سواري تندآبي برخوردار است.
دشت هاي بانه - بانه: در محدوده شهرستان بانه دو دشت تال وشوي واقع شده‌اند. مساحت گسترده دشت تال1800 هكتار و مساحت دشت شوي حدود 2000 هكتار است. در گستره دشت تال رودخانه‌هاي سيد سارم و زروار جاري‌اند كه در نهايت به رودخانه گلوي سرازير مي‌شوند. در دشت شوي ، رودخانه‌هاي شوي و نژو جريان دارند كه در نهايت به رودخانه گلوي ملحق مي‌شوند. در اين دشت انواع گياهان مرتفع زي يافت مي‌شود و به همين دليل در بهار و تابستان چشم‌اندازي سبز و با طراوت دارد و پاييز آن نيز بسيار زيباست.
جنگل هاي منطقه اي بانه – بانه: مساحت جنگل‌هاي اين منطقه در حدود 50000 هكتار برآورده شده است. دامنه‌هاي‌غربي كوه‌هاي گردنه خان ، مرز شرقي جنگل‌هاي شهرستان بانه است و از اين ناحيه به طرف غرب جنگل‌هاي آن همانند جنگل‌هاي مريوان با درختان فراوان و متراكم ، سرسبزتر مي‌شوند.
غار طبيعي شووي – بانه: غار شووي در 12 كيلومتري شهرستان بانه و در نزديكي مرز ايران و عراق قرار دارد. طول اين غار 267 متر است و درون آن آبرفتي است. در انتهاي غار، درياچه كوچكي قرار دارد.
