مرودشت:
مرودشت:
اين شهرستان در شمال شيراز واقع شده و آب و هواي آن در نواحي كوهستاني سردسير و در سايرنواحي معتدل است. كاوش‌هاي علمي تاريخي نشانگر آن است كه هزاران سال پيش از آنكه داريوش تپه سنگي را بر دامان كوه رحمت براي احداث كاخ‌هاي خود انتخاب كند ، اقوام متمدن در دشت وسيع مرودشت مي‌زيسته‌اند. ويرانه‌هاي استخر و تخت جمشيد بخشي از تاريخ اين شهر را به نمايش مي‌گذارند.
هم‌چنين طبيعت جذاب و غنی شهرستان مرودشت به ياری منحصر به فردترين آثار تاريخی و باستانی اين منطقه آمده و جلوه های اعجاب انگيزی از زيبايی های طبيعی را به نمايش گذاشته و اين شهرستان را به لحاظ طبيعی نيز در رديف مناطق ديدنی ايران قرار داده است. موقعيت طبيعی و چشم اندازهای اطراف آبشار مارگون با هم آميزی درختان جنگلی وتوپوگرافی ناحيه كوهستانی و رودخانه ای، نمايش گر طبيعت غنی و زيبای شهرستان مرودشت هستند. بافت قالی و قاليچه مهم ترين صنايع دستی شهرستان مرودشت را تشکيل می دهد. قالی ها بيش تر توسط زنان و دختران و در کارگاه های خانگی و محلی توليد می شوند. شركت سهامی فرش هم که به تازگی در اين منطقه تاسيس شده ، کار توليد و عرضه فرش را به صورت صنعتی بر عهده دارد.
موزه تخت جمشيد – مرودشت: اين موزه در كاخ اصلي حرمسراي خشايار شاه جاي گرفته است. اين بنا در سال 1316 خورشيدي با عنوان موزه تخت جمشيد گشايش يافت. در اين موزه آثار و اشياي سه دوره ما قبل تاريخ ، دوره هخامنشيان و دوره اسلامي در سه بخش جداگانه به نمايش گذاشته شده است.
مکان های دیدنی و تاریخی - مرودشت:
مرودشت يكی از قديمی ترين مناطق باستانی ايران است که با پيشينه كهن خود در طول تاريخ توجه بسياری از باستان شناسان و دوست داران فرهنگ و تمدن ايرانی را به خود معطوف داشته است. مجموعه آثار به جای مانده ماقبل تاريخ و آثار اعجاب برانگيز تاريخی بيان گر اين مطلب است كه اين شهرستان منطقه ای آباد با اهميتی ويژه؛ همواره مورد توجه بوده است. مجموعه کاخ های تخت جمشيد که شاهکار مديريت باستانی و حاصل تلاش دستان آفرينش گر معماران چيره دست دوره های باستانی ايران بوده و از شهرتی هم‌سان با ديوارعظيم چين و اهرام ثلاثه مصر برخوردار است، مهم‌ترين مکان ديدنی شهرستان مرودشت را تشکيل می‌دهند. عظمت منحصر به فرد اين بنا به تنهايی گويای تاريخ شکوهمند تمدن ايران است و اين درحالی است که اين مجموعه تنها يکی از بناهای تاريخی کشور ايران و استان فارس است. شهرهای قديمی به همراه نقش ها و کتيبه‌های باستانی و کاخ های پادشاهان هخامنشی و چندين اثر تاريخی و قديمی ديگر، از جمله جاذبه های مهم شهرستان مرودشت به شمار می آيند. هم‌چنين طبيعت جذاب و غنی شهرستان مرودشت به ياری منحصر به فردترين آثار تاريخی و باستانی اين منطقه آمده و جلوه های اعجاب انگيزی از زيبايی های طبيعی را به نمايش گذاشته و اين شهرستان را به لحاظ طبيعی نيز در رديف مناطق ديدنی ايران قرار داده است. موقعيت طبيعی و چشم اندازهای اطراف آبشار مارگون با هم آميزی درختان جنگلی وتوپوگرافی ناحيه كوهستانی و رودخانه‌ای، نمايش گر طبيعت غنی و زيبای شهرستان مرودشت هستند.
صنايع و معادن - مرودشت:
در اطراف بخش مرودشت كان های متعدد سنگ وجود دارد. انواع كارخانه های توليد آجر و گچ و موزاييک سازی، كارخانه تهيه قند و شكر، كارخانه تهيه عصاره شيرين بيان، شركت سهامی فرش، تاسيسات مجتمع كود شيميايی و مجتمع گوشت نيز در اين شهرستان وجود دارد.
کشاورزی و دام داری - مرودشت:
شهرستان مرودشت دارای شرايط مساعد جغرافيايی يعنی آب فراوان و زمين حاصل خيز بوده و به همين جهت از اوضاع اقتصادی خوبی برخودار است. كشاورزی دراين بخش به صورت صنعتی و دستی و روش آبياری به شكل ديمی و آبی انجام می گيرد. اراضی وسيع كشاورزی اين شهرستان به 7 ناحيه همگن و دارای خصوصيات مشابه كه تحت پوشش 7 مركز خدمات كشاورزی دهستانی و 13 تعاونی توليد روستايی‌قرار دارند، تقسيم می شوند. در سال 1374 در اين شهرستان 215 هزار تن گندم توليد و به مراكز خريد تحويل گرديده است و توليد اين محصول در سال 81-1380 به ميزان 304 هزار تن رسيده است و به همين دليل مقام اول توليد و تحويل گندم به اين شهرستان اختصاص دارد. مرودشت دارای 170 هزار هكتار اراضی مزروعی شامل 148 هزار هكتار اراضی آبی و 22 هزار هكتار اراضی ديم است
عمده ترين محصولات زراعی منطقه را گندم آبی ، جو آبی ، شلتوک، چغندر قند، ذرت دانه ای و علوفه ای تشکيل می دهند و انواع جاليز بالاترين سطح زير كشت را به خود اختصاص داده است.چاه ها و كاريزهای متعدد آب كشاورزی منطقه را تامين می كنند. شهرستان مرودشت با توجه به توجه به وجود آب کافی از لحاظ باغ داری نيز در موقعيت مناسبی قرار دارد. انگور، سيب، بادام، گردو، هلو، زردآلو ، انار و .. در باغ های اين شهرستان توليد می شوند و مازاد آن به ديگر استانها و شهرستان ها و بعضی كشورهای حوزه خليج فارس صادر می شود. شهرستان مرودشت با توجه به وجود مراتع و چراگاه های غنی از علوفه، استعداد فراوانی در زمينه پرورش دام و طيور دارد كه اين امر موجب شده تعدادی از مردم به خصوص روستاييان به كار پرورش دام و طيور مبادرت ورزند. تعداد واحدهای دام پروری اين شهرستان بخش قابل توجهی از نيروی انسانی را به خود اختصاص داده است. تجارت و داد وستد به همراه دام داری و كشاورزی از اركان اقتصادی شهرستان مرودشت به شمار می رود. از جمله صادرات مهم اين شهرستان می توان قند و شكر، گندم، جو، تره بار، گوسفند و آجر را نام برد.
مشخصات جغرافيايي - مرودشت:
شهرستان مرودشت تقريبا در مركز استان فارس واقع شده است. اين شهرستان از شمال به شهرستان اقليد، از شمال خاوری به شهرستان خرم بيد، از خاور به شهرستان بوانات، از جنوب خاوری به شهرستان ارسنجان، از جنوب و جنوب باختری به شهرستان شيراز، از باختر به شهرستان سپيدان، محدود است. مركز شهرستان مرودشت در 52 درجه و 48 دقيقه طول جغرافيايی و 29 درجه و 52 دقيقه عرض جغرافيايی و ارتفاع 1595 متری از سطح دريا واقع شده است. آب‌و هوای شهرستان مرودشت معتدل است و مهم ترين رودخانه های اين شهرستان رودخانه كر و رودخانه سيوند هستندكه بسيار مهم و حياتي محسوب مي‌شوند. در سرشماری سال 1375 جمعيت شهرستان مرودشت 347338 نفر برآورد‌شده‌است. شهرستان مرودشت محل رفت و‌آمد ايل قشقايی است. ساكنان اين شهرستان آريايی نژادند و به زبان فارسی با گويش های محلی، شيرازی، تركی و قشقايی صحبت می كنند. مسيرهاي دسترسي به شهرستان مرودشت عبارت اند از:
- راه شيراز- اصفهان
- راه مرودشت – آباده به طول 233 كيلومتر
- راه مرودشت – شيراز به سوی جنوب به طول 45 كيلومتر
- راهی به سوی جنوب خاوری به طول 14 كيلومتر به بند امير
- راهی به سوی شمال به طول 12 كيلومتر كه شهر مرو دشت را به مركز دهستان را مجرد مرتبط كرده است.
- راه مرودشت – مركز دهستان كام فيروز، به سوی شمال به طول 70 كيلومتر
وجه تسميه و پيشينه تاريخي - مرودشت:
مرو در لغت به معنی چمن است كه در اصل به صورت مرغ و مرگ بوده و مرغزار صورت بسيار متداول آن است. در قديم علفزارها را مرغزار می گفتند، و به نظر می رسد که مرودشت نيز مانند ارژن در آن زمان جايی پوشيده از مرتع و چمن بوده است. كاوش های علمی و گمانه زنی هايی كه در تپه های مختلف جلگه مرودشت انجام گرفته است، نشان می دهد كه هزاران سال پيش از آنكه داريوش كبير، تپه سنگی را بر دامان كوه رحمت، برای احداث كاخ های بزرگ خود انتخاب كند، اقوام متمدنی در دشت وسيع آن،
می زيسته اند. آثار بر جای مانده از قبيل ظروف سفالی منقوش يا ساده، و اسباب و وسايل زندگی آن دوره، همه و همه مؤيد اين نكته اند. ويرانه های استخر در تخت جمشيد، بخشی از تاريخ اين شهر را به نمايش می گذارند. آثار تاريخی باقی مانده از اين شهرستان، علاوه بر آثاری از دوران هخامنشی، دوره های اسلامی را نيز در بر می گيرد.
آثار تاریخی - مرودشت:
تپه هاي باستاني مرودشت – مرودشت: كاوش‌هاي علمي نشان مي‌دهند كه اقوام متمدني در اين دشت وسيع مي‌زيستند كه ظروف سفالي منقوش ، اسباب و وسايل مختلف زندگي از خود بجاي گذاشته‌اند. اين آثار به 3500 سال پيش ازميلاد تعلق دارند.
پرسپوليس (تخت جمشيد) – مرودشت: بر فراز تپه سنگي كوه رحمت در جلگه مرودشت ، ويرانه‌هاي بجامانده از كاخ تخت جمشيد نمايان است. كاخ‌هاي بزرگ تخت جمشيد از زمان داريوش اول (521 پيش ازميلاد) تا صد و پنجاه سال بعد از وي بنا شده‌اند. راه ورود صفه ، پلكان‌هاي دو طرفه است كه از هر طرف 110 پله پهن و كوتاه دارند. بالاي پلكان‌ها ، بناي ورودي تخت جمشيد قرار گرفته كه ساختمان عظيم (دروازه بزرگ) با دو گاو بالدار سنگي با سر انساني روي آن حجاري شده است. غير از دروازه ورودي ، دو دروازه خروجي يكي روبه جنوب و ديگري رو به شرق قرار دارند و دروازه جنوبي به كاخ آپادانا ، يا كاخ بزرگ بار، راه دارد. وسعت كاخ‌تخت جمشيد 125 هزار متر مربع و از بخش‌هاي مهم زير تشكيل يافته است.
*كاخ‌هاي رسمي و تشريفاتي.
*سراي نشيمن و كاخ‌هاي كوچك اختصاصي.
*خزانه شاهي.
*دژ و باروي حفاظتي.
در تخت جمشيد كاخ‌ها و بناهاي معروفي احداث شده‌اند كه عبارتند از:
*كاخ كوچك يا دروازه ملل.
*كاخ بار آپادانا.
*كاخ داريوش از نخستين كاخ‌هايي است كه روي صخره تخت جمشيد بنا گرديده كه به آن كاخ (تچر) نيزگفته‌اند.
*كاخ يا تالار صد ستون.
*كاخ يا دروازه نيمه تمام.
*خزانه تخت جمشيد.
*كاخ سه دري يا تالار شورا.
*چاه سنگي.
*آرامگاه اردشير دوم و سوم.
*كاخ خشايار شاه معروف به هديش.
مجموعه كاخ‌هاي تخت جمشيد ، در سال 330 پيش از ميلاد به دست اسكندر مقدوني به آتش كشيده شد و تمام بناهاي آن به صورت ويرانه در آمد. از بناهاي بر جاي مانده و نيمه ويرانه ، بناي مدخل اصلي تخت جمشيد مي‌باشد كه به كاخ آپادانا معروف است و مشتمل بر يك تالار مركزي با 36 ستون و سه ايوان 12 ستوني درقسمت‌هاي شمالي ، جنوبي و شرقي است كه ايوان‌هاي شمالي و شرقي آن بوسيله پلكان‌هايي به حياط‌هاي مقابل متصل و مربوط مي‌شوند. بلندي صفه در محل كاخ آپادانا 16 متر و بلندي ستون‌هاي آن 18 متر است. اين‌مجموعه در فهرست آثار تاريخي ايران و يونسكو به ثبت رسيده است.
کاخ پاسارگاد – مرودشت: اين كاخ در فاصله 600 متري شمال شرقي آرامگاه كوروش قرار دارد. وسعت اين كاخ2620 متر مربع و مشتمل بر تالار بزرگ هشت ستوني در وسط و چهار ايوان در چهار سمت و اتاق‌هايي در دوگوشه بوده است. در قسمت شرقي كاخ بار كوروش ، كاخ عبادتگاه پاسارگاد قرار دارد كه مشتمل بر تالار بزرگ هشت ستوني بود كه بر هر يك از جوانب شمال ، شرق و غرب آن درگاهي قرار داشت. در درگاه شمالي ، نقش برجسته انسان بالدار روي سنگ سفيد با دو بال رو به بالا و دو بال رو به پايين حجاري شده است. دست‌هاي انساني به حالت دعا به سوي آسمان بلند است.
اين كاخ با 3427 متر مربع مساحت در 15 كيلومتري شمال غربي كاخ باركوروش قرار دارد. تالار مركزي اين كاخ سي ستون از سنگ سفيد دارد. در اين بنا انبوهي از سنگ‌هاي سياه وسفيد به كار رفته است. استفاده از ماده‌اي قرمز رنگ براي درزگير سنگ‌ها و قطعات گل با سفيد كاري نازك گچ وآجرهاي قرمز رنگ از مشخصات ديگر اين بناست. يكي از ويژگي‌هاي كاخ پاسارگاد ، نهرهاي سنگي و سفيدي هستند كه به منظور آبياري در محوطه كاخ احداث شده‌اند.
كاخ اردشير بابكان – مرودشت: اين بناي بزرگ سنگي داراي سد گنبد ، ايوانها ، دهليزها و اتاق‌هاي متعدد است كه همچنان باقي مانده و گچبريها و تزئينات بالاي درهاي داخل آن شبيه تزئينات بالاي آستانه‌هاي سنگي تخت جمشيد است. كاخ اردشير بابكان در فهرست آثار ملي ايران به ثبت تاريخي رسيده است.
تخت سليمان – مرودشت: اين محل بر فراز كوهستان شمال جلگه پاسارگاد ، بر روي صفه‌اي زيبا با ديوارهايي ازسنگ‌هاي سترگ سپيد رنگ قرار دارد. از روي قطعات ظروف سفالي اين ناحيه مي‌توان پنداشت كه اين محل ، پيش از دوران هخامنشي ، سكونتگاه بوده و باحتمال نزديك به يقين عبادتگاه به شمار مي‌رفته است. آثار بدست‌آمده از اين محل ، قدمت آنرا به 4000 سال قبل ازميلاد مسيح مي‌رساند.
نقش رجب - شمال تخت جمشيد – مرودشت: در شمال تخت جمشيد ، نقش‌هايي از اردشير بابكان و شاپور اول در پس رفتگي كوهستان حجاري شده كه به نقش رجب معروف است. اين نقش داراي سه تصوير برجسته از اردشير بابكان ، شاپور اول ، علامت خاندان او و شخصيت‌هاي بزرگ دوره اردشير است.
نقش رستم - حاجي آباد – مرودشت: در امتداد نقش رجب و در انتهاي كوهستان حاجي آباد ، آثار تاريخي مهمي از دوره‌هاي‌عيلامي ، هخامنشي و ساساني وجود دارد كه عبارتند از: نقش برجسته‌هاي مربوط به دوره ساساني در پايين كوه ، آرامگاههاي شاهان هخامنشي بر بالاي كوه و بناي سنگي چهارگوش (كتيبه زردشت) در سمت راست آن كه حائز اهميت جهانگردي مي‌باشند. نقش برجسته‌هاي اين كوه عبارتند از:
*نقش اول - تصوير نرسي (296 تا 304 ميلادي) پسر شاپور اول رانشان مي‌دهد كه حلقه شهرياري را از مظهرآناهيتا (ناهيد) دريافت مي‌كند.
*نقش دوم - اين حجاري در زير آرامگاه داريوش بزرگ قرار دارد و مشتمل بر دو مجلس است كه شبيه يكديگرند. تصوير بالايي (239 تا 276 ميلادي) بهرام دوم را در جنگ با دشمن نشان مي‌دهد.
*نقش سوم - صحنه پيروزي شاپور اول (242 تا 271 ميلادي) بر والرين امپراطور روم را نشان مي‌دهد. در اين حجاري شاپور اول با كمال براسب نشسته و والرين امپراطور روم در مقابل او زانو زده است. سيرياديس ياكردياس (رقيب والرين) جلو اسب ايستاده و شاهنشاه ايران دست به سوي او دراز كرده است و ظاهراً حلقه فرمانروايي كشور روم شرقي را به وي مي‌سپارد.
*نقش چهارم - اين نقش ، پيروزي هرمز دوم شهريار ساساني را نشان مي‌دهد كه دشمن خود را با اسب بر روي هم غلتانده است. نقش برجسته شاپور دوم يعني شاپور ذوالاكتاف نيز بر بالاي اين نقش قرار دارد.
*نقش پنجم - پيروزي بهرام دوم را بر دشمن نشان مي‌دهد.
*نقش ششم - اين نقش ، اهميت بسيار دارد. يك نفر تمام قد ايستاده و سمت چپ وي يك سر و صورت ديده مي‌شود.
*نقش هفتم - نقش حجاري شده مجلس اردشير بابكان (226 تا 242 ميلادي) است كه حلقه شهرياري را از مظهراهورا مزدا مي‌گيرد.
آتشكده پاسارگاد – مرودشت: در فاصله 1500 متري از كاخ اختصاصي كوروش ، در قسمت شرقي دشت مرغاب ، دو تخته سنگ بزرگ سفيد در مجاورت تپه كوتاه خاكي به فاصله 9 متر از يكديگر قرار گرفته‌اند. اين دو تخته سنگ را آتشگاه يا قربانگاه پاسارگاد مي‌دانند.
پل بند امير – مرودشت: در جنوب شرقي جلگه مرودشت روي رودكر، بندي محكم احداث شده كه پل آن بنام (بند امير) معروف است. اين پل به آثار دوره عضدالدوله ديلمي تعلق دارد و از مهم‌ترين بناهاي قرون اوليه اسلامي است.
قلعه استخر – مرودشت: در انتهاي شمال غربي جلگه مرودشت كوه استخر قرار گرفته است كه بر بالاي آن قلعه معروف استخر در دوران عضدالدوله ديلمي ايجاد شده است. در اين محل ، يك استخر بزرگ آب بنا شده بود واكنون درخت سرو چندين صد ساله‌اي در كنار بقاياي استخر در ميان ويرانه‌هاي ابنيه سنگي قلعه سر به فلك كشيده است.
جغرافیای طبیعی - مرودشت:
كوه گر – مرودشت: اين كوه در شمال شهرستان مرودشت قرار گرفته و 3109 متر ارتفاع دارد. جهت عمومي كوههاي اين شهرستان نيز مطابق با جهت عمومي زاگرس (شمال غربي - جنوب شرقي) مي‌باشد.
