سپیدان:
سپيدان:
سپيدان (اردكان) در شمال استان فارس واقع شده و ناحيه‌اي كوهستاني و پوشيده از جنگل است. اين‌شهر حدود هشت قرن قدمت تاريخي دارد.
مکان های دیدنی و تاریخی - سپیدان:
جاذبه های طبيعی مهم ترين مکان های ديدنی شهرستان سپيدان را تشکيل می دهند. ترکيب درختان جنگلی با توپوگرافی ناحيه كوهستانی و رودخانه ای، در دره ها و تنگ های عميق و خرم، گردشگاه های زيبايی را به وجود آورده اند که محل آسايش مردم محلی و مسافران اين خطه است. دشت های سرسبز مملو از گل های رنگارنگ و چشمه های متعدد به همراه آبشارهای بزرگ و کوچکی چون آبشار مارگون با زيبايی های خاص پيرامون خود، جلوه های اعجاب انگيزی از طبيعت شهرستان سپيدان را به نمايش گذاشته و اين منطقه را در زمره مناطق ديدنی استان فارس قرار داده است.
کشاورزی و دام داری - سپیدان:
شغل اصلی مردمان اين ناحيه كشاورزی و دامداری است. عمده ترين محصولات اين منطقه غلات، حبوبات انواع ميوه گردو، سيب و گوجه می باشد. آب كشاورزی در اين منطقه از رود ها و چشمه ها تامين می شود. دام داری نيز به لحاظ موقعيت مساعد جغرافيايی در منطقه رواج دارد و انواع محصولات دامی از قبيل فرآورده های لبنی و روغن از توليدات اين بخش می باشد. پرورش زنبور عسل نيز دراين منطقه رايج است. بازرگانی اين منطقه بر 3 شغل مهم كشاورزی و باغ داری و دام داری و صنايع دستی استوار است و مهم ترين صادرات منطقه را گندم، جو، بنشن، گردو، عسل، فرآورده های شيری، روغن، فرش، روكش گيوه تشكيل می دهد.
مشخصات جغرافيايي - سپیدان:
شهرستان سپيدان در باختر استان فارس واقع شده است. سپيدان از شمال و خاور به شهرستان مرودشت، از جنوب به شهرستان شيراز، از جنوب باختری و باختر به شهرستان ممسنی و از شمال باختری به استان کهگيلويه و بوير احمد محدود می‌شود. مركز اين شهرستان، اردكان است كه در 100 كيلومتری شمال باختری شيراز و در مسير راه شيراز – ياسوج قرار گرفته است. آب و هوای اين شهرستان معتدل متمايل به سرد می باشد. اردكان در 51 درجه و 59 دقيقه طول جغرافيايی و 30 درجه و 15 دقيقه عرض جغرافيايی و در ارتفاع 2240 متری از سطح دريا واقع شده است. مسيرهاي دسترسي اين منطقه را راه اردكان – شيراز به طول 100 كيلومتر، راه اردكان – ياسوج به طول 80 كيلومتر و مسير اردكان – نور آباد به طول 85 كيلومتر تشكيل مي‌دهند. در سرشماری سال 1375 جمعيت شهرستان سپيدان 87246 نفر برآورد شد. مردم منطقه آريايی نژادند و به زبان فارسی با گويش های تركی و لری سخن می گويند. عده ای از طوايف قشقايی، طوايف كشكولی بزرگ و كشكولی كوچک نيز در اين منطقه زندگی می كنند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي - سپیدان:
مركز شهرستان سپيدان يا بيضا، اردكان است. اردكان در لغت به معنی نوعی از جدول ها و اشكال نجومی است. واژه «ارد» را قهر و غضب نيز معنی كرده اند. «ارد» در واژه محلی به معنای شير و «كان» به معنای معدن است، و چون در پيرامون اين منطقه شيرهای درنده وجود داشته لذا به نام اردكان يعنی محل شيرها منسوب گرديده است. ضمنا نام قديمی و اوليه اردكان «ارز كوه» بوده است. قدمت اردكان به دوران صفويه می رسد و بنا به روايات، در زمان شاه طهماسب صفوی ايجاد گرديده است. نام عربی البيضا به معنی سفيد است كه معمولا علاوه بر ناميدن يک شهر جهت نام گذاری يک منطقه وسيع نيز مورد استفاده قرار گرفته است. اين اسم بار اول در زمان تصرف محل مزبور توسط اعراب، به مكان مربوطه اطلاق شده است. در سال 39 هجری (660/659 ميلادی) ساكنين استخر - پايتخت قديمی فارس جنبش جديدی را آغاز كردند تا سيادت متزلزل عربی را ازبين ببرند. به همين جهت فرمانده قشون عرب حوزه فارس با لشكريانی از شهر بصره به جلگه مردودشت اعزام شد. وی برای تشكيل هسته اصلی اردوگاه نظامی خويش جهت سركوب قيام استخر( واقع در حاشيه خاوری مرودشت) قلعه ای را در جبهه باختري آن بنا نهاد.
براساس روايات شهر سپيدان از خانه های خشتی تشكيل يافته كه با يک حصار محصور شده بود. اين شهر دارای يک ارگ و حومه اطراف آن می شده و علاوه بر وجود يک مسجد جمعه و مسجد اصلی از 1 زيارتگاه پر از زوار نيز رواياتی نقل شده است. محدوده شهری بيضا در دوره قرون وسطی می بايستی برطبق نتايج آثار باستانی مكشوفه محدود كامل تل بيضای كنونی و تپه شاه قلعه قطب الدين و بالاخره تپه و مزارع اطراف آن را شامل شود. آثاری مثل صفحه مرمری منقوش و كاشی و اشيايی مانند ميز سنگی نقش دار نشان می دهد كه در اين جا نه يک دهكده بلكه يک شهر يا يک جامعه مهم و پيشرفته وجود داشته است. در نهايت بايد يادآور شد كه جنگ های متعدد در دوره آل بويه و سلجوقيان به شهر لطمه زده است.
جغرافیای طبیعی - سپیدان:
رودخانه مارگان – سپيدان: اين رودخانه كه از كوههاي رنج سپيدان سرچشمه مي‌گيرد ، از شاخه‌هاي رودخانه كُراست. رود مارگان پس از پيوستن به چند شاخه ديگر، در خارج از شهرستان سپيدان ، رودخانه كُر را تشكيل مي‌دهد. آبشار اين رودخانه يكي از معروف‌ترين آبشارهاي ايران و جهان است.
چشمه آب معدني شش پير – سپيدان: اين چشمه در فاصله شش كيلومتري جنوب شهرستان سپيدان قرار دارد كه پوشش‌جنگلي و چشم اندازهاي طبيعي زيبايي دارد.
آبشار مارگون – سپيدان: آبشار مارگون حاصل آب رودخانه كر و حوزه آبخيز آن است كه از ميان صخره‌ها به طرزي شگفت آور سرريز مي‌شود. هم آميزي درختان جنگلي با توپوگرافي ناحيه كوهستاني و رودخانه‌اي ، زيبايي چشم اندازهاي طبيعي آبشار مارگون را صد چندان كرده است. اين مجموعه از قابليت‌هاي گردشگاهي ، آموزشي و پژوهشي برخوردار است.
تنگ براق - روستاي براق – سپيدان: تنگ براق در شمال روستايي به همين نام در منطقه كامفيروز، تقريباً روبروي آبشار مارگون قرار دارد. منطقه مورد نظر بصورت دره‌اي عميق و زيبا بين ديوارهاي صخره‌اي قرار دارد و قسمت‌انتهايي آن بن‌بست است. مجموعه آب‌هاي بالادست اين منطقه با عبور از يك دشت ، در شكافي عميق سرازيرمي‌شود و آبشاري زيبا پديد مي‌آورد. در ديواره صخره سمت چپ تنگ ، غاري زيبا پديد آمده است و از سقف آن ، آب بصورت قطرات باران به كف غار مي‌ريزد.
تنگ بوستانك (بهشت گمشده) – سپيدان: تنگ بوستانك، دره‌اي زيباست كه در حوالي شمال غربي دشت كامفيروز قرار گرفته و ارتفاع متوسط آن از سطح دريا 1740 متر است. تنگ بوستانك در حوزه آبريز سد درودزن واقع شده است. همجواري تنگ با درياچه سد درودزن و نزديكي آن به مناطق سردسير و زيباي (تنگ گنبيل) ، (آبشارمارگون) ، (تنگ براق) ، (چشمه شش‌پير) و (قله رنج) و (برم فيروز) و ديگر مناطق ييلاقي ، اين منطقه را به يك مجموعه وسيع و زيباي گردشگاهي تبديل كرده است.
گردشگاه چله‌گاه - سپيدان: اين گردشگاه در 10 كيلومتري شهرستان سپيدان واقع شده است. روستاي چله‌گاه كه تاسپيدان 25 كيلومتر فاصله دارد در فصل زمستان مكان مناسبي براي علاقه‌مندان به ورزش‌هاي كوهستاني است.
گردشگاه تنگ تيزاب – سپيدان: تنگ تيزآب در فاصله 20 كيلومتري شمال غرب سپيدان واقع شده و گذرگاه يكي از شعبه‌هاي رودخانه بشار است كه گونه‌هاي مختلف ماهيان بومي نيز در آن ديده مي‌شوند. تنگ تيزآب پوشش جنگلي مناسبي دارد و تابستان‌هاي خنك و خوش آب و هوا و زمستان‌هاي سرد دارد. مدخل تنگ تيزآب در مجاورت جاده آسفالته سپيدان - ياسوج قرار دارد.
