قوچان:
قوچان:
شهرستان قوچان تا تهران 807 كيلومتر فاصله دارد. آب و هواي آن بواسطه وجود ارتفاعات هزار مسجد ، آلاداغ و شاه جهان ، در تابستان معتدل و در زمستان سرد است. شهر قوچان در قرون وسطي بنام خبوشان و خوجان معروف بود. اين شهر در زمان هلاكوخان تجديد بنا شد. شاه عباس اول براي جلوگيري از تاخت و تاز ازبكان و تركمن‌ها ، اكراد سلحشور را به اين منطقه كوچ داد. در سال 1160 هجري قمري نادر شاه در (تپه نادر) در نزديكي شهر كشته شد. آثار بجامانده آن عمدتاً به قرن ششم هجري قمري تعلق دارند.
قوچان در جلگه باتلاقي كه رود اترك از آنجا بر مي خيزد و به سمت باختر جاري شده و سپس به طرف خاور بازمي‌گردد و رود مشهد از آنجا سرچشمه مي گيرد؛ واقع شده است. در بين مردم قوچان، به ويژه آبادی های پيرامون آن، آداب و رسوم ويژه ای بازمانده، كه بيان‌گر تفاهم و به هم پيوسته‌گی آنان و ميراثی کهن از اصالت ملی و زبان و رسم و عادت های مردم آن است. مردم قوچان از نژاد آريايی‌هايی هستند كه پيش از اسلام، در شمال خراسان رضوي زندگی می كرده‌اند و زبان آنان فارسی باستان و بعدها فارسی دری بوده است. اين مردمان در دگرگونی های تاريخی، دست خوش آميزش با نژادهای ديگری چون تركان‌غز، سلجوقی و مغول شده‌اند. از اوايل سده 11 هـ . ق مهاجرت كردان باختر ايران به شمال خراسان آغاز شد. با اين حال قوچانی ها تا كنون اصالت نژادی، به ويژه زبان خود را هم چنان نگاه‌داشته و به فارسی سخن می گويند. همه مردم قوچان مسلمان و پيرو مذهب شيعه جعفری هستند. جمعيت شهرستان قوچان‌در سرشماری عمومی نفوس ومسكن سال 1375 هـ . ش، 236.875 نفر بوده است. مهم ترين صنايع دستی مردم قوچان، عبارت‌اند: پوستين دوزی، نمد مالی، گليم بافی، دوختن چاروق (گونه‌ای كفش)، ساغری، گيوه و كفش، كمخت، فرش، قاليچه بافی، جاجيم بافی، عرقچين دوزی، جوراب بافی، دستكش پشمی، كيسه حمام، گونه ای لباس مردانه از برك (پشم نرم بز و گوسفند) كه در اصطلاح محلی چوخه نام دارد، پيراهن آلاجه (آله جه دوزی)، و صادرات قوچان شامل صنايع دستی نامبرده و فرآورده های دامی چون روده، پشم، كرك، موی بز، كره، روغن، پنير، پوست گاو، گوسفند، بز و گوساله است.
مکان های دیدنی و تاریخی - قوچان:
آرامگاه بابا حسن در روستای خسرويه، آستانه شهر كهنه، امام زاده اسماعيل بن موسی بن جعفر(ع) در آبادی جرتوده، امام زاده جعفر در3 كيلومتری شهر قوچان، امام زاده حسين اصغر در سر ولايت، امام زاده حسين بن حسن مجتبی در نوروزی، امام زاده علی بن موسی در آبادی شرف، تپه چيلغانی در قوچان، تپه زوباران درقوچان، تپه‌فتح‌آباد در 5 كيلومتری باختر قوچان، تپه نادری (مرواريد تپه) در شمال باختری شهر قوچان، تپه يام در شمال فاروج، قلعه تپه در 15 كيلومتری شهر قوچان و مدرسه عوضيه يا مسجد جامع برخي از مكان هاي ديدني و تاريخي اين شهرستان را تشكيل مي دهند.
صنايع و معادن - قوچان:
از صنايع ماشيني و معادن شهرستان قوچان اطلاعات مستندي در دست نيست. مهم ترين صنايع دستی مردم قوچان، عبارت‌اند : پوستين دوزی، نمد مالی، گليم بافی، دوختن چاروق (گونه ای كفش)، ساغری، گيوه و كفش، كمخت، فرش، قاليچه بافی، جاجيم بافی، عرقچين دوزی، جوراب بافی، دستكش پشمی، كيسه حمام، گونه ای لباس مردانه از برك (پشم نرم بز و گوسفند) كه در اصطلاح محلی چوخه نام دارد.
کشاورزی و دام داری - قوچان:
كشاورزی قوچان از گذشته پر رونق بوده، به طوری كه آن را خميرخانه يا انبار خراسان رضوي می ناميده اند. در قوچان، غلات به طور آبی و ديمی كشت می شود. ساير فرآورده های كشاورزی آن عبارتند از : چغندرقند، آفتابگردان، لوبيا روغنی (سويا)، سيب زمينی، پياز، سبزيجات، ميوه هاي جاليزي، گياهان علوفه‌ای، حبوبات، باغ های انگوری و سيب درختی. گله داری و دام‌پروری نيز از كارهای مهم توليدی مردم قوچان است. كره، ماست، روغن و پنير قوچان بسيار معروف و مرغوب است. هم چنين مرغ‌داری و پرورش طيور به روش سنتی و صنعتی رواج دارد.
مشخصات جغرافيايي - قوچان:
شهرستان قوچان، با پهنه ای حدود 6868 كيلومتر مربع، در شمال استان خراسان رضوي، از نظر جغرافيايی در 37 درجه و 7 دقيقه پهنای شمالی و 38 درجه و 30 دقيقه درازای خاوری قرار دارد. اين شهرستان از شمال به جمهوری تركمنستان، از باختر به شهرستان های شيروان و اسفراين، از خاور به شهرستان های درگز و چناران و از جنوب به شهرستان های نيشابور، چناران و سبزوار محدود است. هوای قوچان معتدل و نيمه مرطوب بوده و بيش ترين درجه حرارت در تابستان ها 35 درجه بالای صفر و كم ترين آن در زمستان ها، 10 درجه زير صفر است. ميانگين بارندگی ساليانه قوچان،410 ميلي‌متر گزارش شده است. راه های مهم قوچان، عبارت‌اند از :
1- راه قوچان – مشهد، به درازای 130 كيلومتر
2- راه قوچان – سبزوار، به درازای 163 كيلومتر
3- راه قوچان – بجنورد، به درازای 120 كيلومتر
4- راه قوچان – درگز، به درازای 120 كيلومتر
5- راه قوچان – باجگيران، به درازای 84 كيلومتر
وجه تسميه و پيشينه تاريخي - قوچان:
بر پايه آثار تاريخی در حدود 250 پ. م، از قوچان به نام های «آساآك»، «آشاك» و «آرسكا» ياد شده است. آساآك (آساك) جزو ناحيه دهستان خراسان بوده، كه در روزگار باستان «پارت» خوانده می شده است. پژوهشگران بانی آن را اشك اول و محل آن را قوچان امروزی دانسته اند. قوچان از اوايل دوره اسلامی تا اوايل چيره گی مغول، به نام های «استوا» (استو)، «خوجان» و «خبوشان» ناميده می شد. شاه عباس بزرگ صفوی (996-1038 هـ . ق) برای جلوگيری از تاخت و تاز ازبكان به خاور ايران، گروه هايی از ايلات باختر ايران از جمله ايل زعفرانلو را به قوچان كوچ داد. در سفری كه نادر شاه افشار به سمرقند و بخارا كرد، چندين صفحه قرآنی را كه به خط غياث الدين بايسنقر نگاشته شده است و در آرامگاه تيمورلنگ جای داشت، به قوچان آورد. بعدها به دستور ناصرالدين شاه قاجار، دو برگ از آن، به موزه تهران منتقل شد. شهر قوچان چندين بار در سال های 1267 هـ . ق (1851 م)، 1278 هـ . ق (1861 م)، 1312 هـ . ق (1894 م)، در اثر زلزله آسيب ديده ويران شد. در 1313 هـ . ق (1895 م)، شهر كنونی به كمك محمد ناصر خان شعاع الدوله - رئيس ايل زعفرانلو - توسط مهندسان روسی، در 12 كيلومتری شهر كهنه بنا شد.
جغرافیای طبیعی - قوچان:
رشته کوه هاي هزارمسجد - قوچان: جهت اين ارتفاعات از شمال غربي به جنوب شرقي و ادامه ارتفاعات كپه داغ و بالخان است كه در تركمنستان قرار دارند. بخشي از كوههاي هزار مسجد را كپه داغ مي‌نامند. در امتداد جاده دره گز - قوچان ، اين رشته كوه بنام الله اكبر خوانده مي‌شود كه ارتفاع قله اصلي آن 2400 متر است. اين كوه ، ناحيه قوچان را از دره گز جدا مي‌كند. در شرق الله اكبر، كوه كاماس و كوه خارپشته قرار دارند كه ارتفاع آنها به 2410 متر مي‌رسد. كوه عمارت ، در جنوب شرقي كوه الله اكبر و در شرق شهر قوچان قرار گرفته و رودخانه اترك از آن سرچشمه مي‌گيرد. قله مرتفع اين رشته كوه ، يعني قله هزار مسجد با 3000 متر ارتفاع ، در شمال غربي شهر مشهد قرارگرفته است. بر دامنه‌هاي شمالي اين قسمت منطقه كلات نادري قرار گرفته است. امتداد رشته كوههاي هزار مسجد در شرق ، به كوههاي قره‌داغ و مزدوران منتهي مي‌شود. ارتفاع اين كوهها درقره‌داغ از 1650 متر و در كوه مزدوران از 1200 متر تجاوز نمي‌كند. ولي منطقه پاكوه و دشت سرخس را از کشف رود جدا مي‌سازد. امتداد هزارمسجد در جنوب منطقه سرخس ، از تپه‌هايي تشكيل شده است كه ارتفاع آنها از 800 متر تجاوز نمي‌كند. رودخانه هريرود كه با نام تجن ، مرز ايران و تركمنستان را تشكيل مي‌دهد شكافي را در اين تپه‌ها ايجاد كرده است كه جهت جنوبي - شمالي است و حدود 250 متر ارتفاع دارد.
غار قباد - قوچان: غار آهكي قباد ، در دو شعبه اصلي با طول تقريبي 120 متر كشيده شده است كه حفره‌هاي جانبي آن نيز به همان دو شعبه اصلي منتهي مي‌شوند. دسترسي اين غار از طريق قوچان به روستاي (دربادان) وسپس در مسير روستاي (شيخ كاتلو) است.
کشف رود - قوچان: اين رود كه در دره كشف رود جاري است ، از مشرق قوچان و از كوههاي هزار مسجد و بينالود نيشابور سرچشمه مي‌گيرد و طول آن 290 كيلومتر است. اين رود ، پس از دريافت شعباتي در محل پل خاتون ، به هريرود مي‌پيوندد و از آنجا با نام تجن به طرف شمال جاري شده ، در ريگزارهاي تركمنستان فرو مي‌رود. دره كشف رود از قابليت‌هاي تفرجگاهي قابل توجهي برخوردار است.
چشمه آبگرم گرماب - قوچان: اين چشمه در فاصله 5 كيلومتري شمال جاده شيروان به قوچان ، در نزديكي خرابه‌هاي شهر كهنه كه مقبره سلطان ابراهيم در آن قرار دارد ، واقع شده است. آب اين چشمه از دسته آبهاي سولفاته سديك مي‌باشد و خاصيت ادرارزائي و صفرا آور دارد و در تسهيل دستگاه گوارش مؤثر است.
پارک ملي تندوره - قوچان: اين پارك 57 هزار هكتار وسعت دارد كه 20 هزار هكتار آن در حال حاضربه منطقه حفاظت شده ، تبديل شده است. اين پارك كه بين قوچان و دره گز و در نزديكي مرز ايران - تركمنستان‌قرار دارد ، از نظر ثروت‌هاي طبيعي تنوع رستني‌ها و نمونه‌هاي جانوري از قبيل قوچ ، ميش و اوريال بسيار غني و مورد توجه است
