سرخس:
سرخس:
سرخس در منتهي اليه شمال شرقي استان خراسان رضوي قرار دارد. آب و هواي آن به دليل تأثيرپذيري از ريگزار قره قوم در زمستان‌ها سرد و در تابستان‌ها گرم و خشك است. قدمت شهر سرخس به زمان ساسانيان مي‌رسد. در سال 617 هجري قمري و مصادف با حمله مغول به ايران ، سرخس بعنوان سنگر اول حمله مغول مورد غارت و ويراني قرار گرفت و همواره توسط اقوامي مورد تاخت و تاز واقع مي‌شد. اين شهر تا اواخر دوره قاجاريه بصورت ملوك الطوايفي اداره مي‌گرديد. ناحيه سرخس به تصرف تركمانان نيز در آمده است. شهر سرخس درگذشته‌هاي دور بواسطه مدارس و كتابخانه‌هاي متعدد شهرت فراوان داشته است. اين شهر در مسير جاده ابريشم قرارداشت و آثار متعددي در آن به جا مانده است.
روستاي بزنگان - سرخس: اين روستا از توابع شهرستان سرخس است و در 128 كيلومتري شرق مشهد ، در يك منطقه دشتي واقع شده است. كوه بزنگان در 6 كيلومتري غرب و جنوب غربي روستا ، قرار گرفته است. آب و هواي آن معتدل خشك است. قلعه تاريخي بزنگان ، زيارتگاه كل بي‌بي ، مسجد محله بالا و مسجد محله پايين در اين روستا واقع شده است.
شهرستان سرخس با پهنه‌اي بيش از 5 هزار كيلومتر مربع در شمال خاوري استان خراسان رضوي‌در كنار مرز ايران و جمهوري تركمنستان قرار دارد. مهم‌ترين صنايع دستي اين شهرستان قالي‌و‌قاليچه‌بافي،گليم‌بافي،خورجين‌بافي وسوزن‌دوزي تشكيل مي‌دهد. قالي و قاليچه‌بافي‌از ديرباز در ميان مردم اين شهرستان رايج بوده است هم‌چنين در اقتصاد اين شهرستان رل مهمي بازي مي كند قالي هاي سرخ با طرح مشهد و قاليچه هاي آن با طرح هاي بلوچي و تركمني بافته و عرضه مي‌شود. گليم‌بافي يكي ديگر از صنايع دستي پيشين اين شهرستان است در نقاط مختلف اين استان گليم را پلاس مي‌گويند. بافت‌آن به وسيله‌كارگاه‌هاي افقي و در روي زمين است و به واسطه رونق فرش بافي و تهيه نمد رنگرزي هم رونق يافته است. گليم مرغوب از پشم و گليم نامرغوب از رشته پتوي كهنه با رنگ آميزي استفاده مي‌شود. خورجين به گونه بزرگ و كوچك توسط بانوان تهيه مي‌شود از خورجين هاي كوچك براي ترك اسب و خورجين هاي بزرگ براي حمل بار با استر، الاغ،اسب وشتر استفاده مي شود. بافت‌خورجين به‌طور‌ساده، رنگي و گل‌دار متداول است. گل‌دوزي خاصي با استفاده از نخ ابريشم الوان، كاموا، نخ دمسه بر روي عرق‌چين و شب كلاه‌ها انجام مي‌گيرد. عرق‌چين يك نمونه از سوزن دوزي اين شهرستان است.عرق‌چين يك گون كلاه است كه به گونه نيم كره ساخته مي شود و نقش‌هاي مرتب و جالبي با ابريشم روي ان ايجاد مي‌كنند نقش‌هاي جودانه، علقيش، دندون موشي، گل قبقه اي رايج است پس از آماده شدن پارچه و دوختن آن قالب زده مي شود و به بازار عرضه مي‌شود. آرامگاه ابوالفضل حسن، آرامگاه محمد بن جعفر و مزار ابوعلی زاهر برخي از مكان هاي تاريخي و ديدني اين شهرستان را تشكيل مي‌دهند.
مکان های دیدنی و تاریخی - سرخس:
آرامگاه ابوالفضل حسن، آرامگاه محمد بن جعفر و مزار ابوعلی‌زاهر برخي از مكان هاي تاريخي و ديدني اين شهرستان را تشكيل مي‌دهند.
صنايع و معادن - سرخس:
مهم ترين صنايع موجود در اين شهرستان، صنايع مربوط به استخراج منابع گازی خانگيران است. اين ناحيه در کنار غنی‌ترين منابع گاز طبيعی هم چنين دارای معادن زغال سنگ نيز است.
کشاورزی و دام داری - سرخس:
كشاورزی سرخس رونق چندانی ندارد و فرآورده هايش غلات، علوفه، سبزی، و صيفی است.
مشخصات جغرافيايي - سرخس:
شهرستان سرخس، با پهنه‌ای بيش از 5 هزار كيلومتر مربع، در شمال خاوری استان خراسان، در كنار مرز ايران و جمهوری تركمنستان قرار دارد. اين شهرستان از سوی شمال و خاور به جمهوری تركمنستان، از باختر به شهرستان مشهد و از جنوب به شهرستان تربت جام محدود است. هوای سرخس معتدل و خشك بوده، بيش ترين درجه حرارت در تابستان ها، 38 درجه بالای صفر و كم ترين آن در زمستان ها، 10 درجه زير صفر است. ميانگين باران ساليانه سرخس به 180 ميلي‌متر می رسد. رود هریرودكه در 2 كيلومتری خاور سرخس مرز مشترك ايران و تركمنستان را تشكيل داده است. شهر سرخس در دشت قرار گرفته و از بلندی مهمی برخوردار نيست. جمعيت اين شهرستان براساس آمار سال 1375 برابر با 73604 نفر است كه از اين تعداد 28547 نفر در مركز شهرستان زندگي مي‌كردند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي - سرخس:
سرخس از ديرباز به نام های «ساريگو»، «ساريكا»، «سرخس نو»، «سرخس ناصری» و «سرخس افراسيابی» خوانده شده است.حكيم ابوالقاسم فردوسی در شاهنامه، در داستان جنگ هفت گردان، از سرخس ياد كرده است. كهن‌ترين متن فارسی كه از سرخس سخن گفته ، «حدودالعالم» (372 هـ . ق) است، كه می گويد: «سرخس شهری است بر راه و اندر ميان بيابان نهاده … جايی با كشت و برز بسيار است، و مردمانی قوی تركيب اند و جنگی، و خواسته ايشان شتر است».
سرخس در سده نخست هجری قمری، به دست مسلمان افتاد. اين شهر در روزگار آلب ارسلان گسترش و اعتبار بسيار يافت، به طوری كه وی آن جا را مقر خود قرار داد. سرخس در سده های نخستين اسلامی و حتی تا زمان ابن بطوطه از شهرهای بزرگ خراسان به شمار می رفته است. وی می گويد: «… طغاتيمور با 50 هزار سپاهی به نبرد سربداران رفت. ليكن شكست خورد و شهرهای سرخس، الزاوه و توس كه از بزرگ ترين شهرهای خراسان بودند به دست سربداران افتاد…». امروزه شهر سرخس، مرز بين ايران و تركمنستان است، سرخس پيشين كه در سوی راست هری رود قرار داد، در دست تركمنستان می باشد و سرخس نو در دست ايران است. در 1884 م، روس ها سرخس كهنه ايران را همراه مرو و عشق آباد، اشتغال كردند و بدين ترتيب در مرز ايران و افغانستان از دريای مازندران تا تركستان چين، استقرار يافتند.
در سال های اخير با ايجاد پالايشگاه گاز خانگيران و استخراج گاز شيرين و ترش و لوله كشی به نواحی مصرف، و بهره برداری از راه آهن مشهد – سرخس – تجن توسعه و رونق يافته و برآبادی و جمعيت سرخس افزوده شده است و هم چنين به واسطه همسايه گی با جمهوری تركمنستان، دارای اهميت نظامی و استراتژيك است.
اماکن مذهبی - سرخس:
آرامگاه لقمان بابا - سرخس: بناي مقبره شيخ لقمان ، از عرفاي قرن چهارم هجري قمري در سه كيلومتري سرخس واقع شده است. اين بنا شامل گنبدي آجري با ايواني بلند و تزئيناتي از آجركاري و گچبري است. قسمتي از بناي اصلي را به دوران سلجوقيان نسبت مي‌دهند و بقيه آن به قرن هشتم هجري قمري تعلق دارد. در داخل بنا كتيبه‌اي به خط نسخ گچبري شده است كه تاريخ 757 هجري قمري را نشان مي‌دهد. اين بنا تزئينات گچبري وآجركاريهاي ممتاز دارد و در شمار آثار تاريخي با ارزش ايران به ثبت رسيده است.
آثار تاریخی - سرخس:
قلعه رباط شرف - سرخس: رباط شرف بين مشهد و سرخس ، در شش كيلومتري جنوب شورلق واقع شده است. اين بنا كه از آثار دوران سلجوقيان است ، از بيرون مانند يك قلعه مستحكم ولي از داخل تقريباً بسان يك كاخ جلوه مي‌كند. اين بنا دو صحن دارد و هر صحن داراي چهار ايوان به شكل چليپا(صليب) و شبستان است. آجرچيني و كتيبه‌هايي كه در اين رباط به چشم مي‌خورند ، جلوه‌اي خاص به آن بخشيده‌اند.
جغرافیای طبیعی - سرخس:
درياچه بزنگان – سرخس: اين درياچه حدود 80 هكتار وسعت و 12 متر عمق دارد و در جنوب رشته كوههاي هزار مسجد در 130 كيلومتري جاده مشهد و سرخس قرار دارد. آب درياچه از بارندگي‌هاي سالانه و چشمه‌هاي كوچك تأمين مي‌شود و مركز پرورش ماهي قزل‌آلا (رنگين كمان) است.
غار بزنگان - سرخس: اين غار كه در جنوب غربي دهكده بزنگان سرخس واقع شده ، به دوره پيش از ميلاد مسيح مربوط است. اين غار به لحاظ قدمت تاريخي در زمره آثار تاريخي ايران به ثبت رسيده است.
