سبزوار:
سبزوار:
شهرستان سبزوار تا تهران 654 كيلومتر فاصله دارد. سبزوار از دو قسمت جلگه‌اي و كوهستاني تشكيل شده است. آب و هواي آن در نواحي جلگه‌اي گرم و در نواحي كوهستاني معتدل است. در دوره‌هاي اسلامي ولايت بيهق داراي دو شهر سبزوار و خسروگرد بود. اين شهر در حمله مغول به كلي ويران شد. در سال 737 هجري قمري سبزوار پناهگاه و پايتخت سلسله سربداران بود و به (دارالمومنين) معروف شد. در دوره ازبكان اين شهر بارديگر ويران شد ، ولي در دوره صفويه ، مجدداً رو به آباداني گذاشت ، طي دهه‌هاي اخير شهر سبزوار رونقي دوباره يافته و همواره در حال توسعه و آباداني است.
اماکن مذهبی - سبزوار:
مسجد جامع روستاي چشم - سبزوار: اين مسجد در دهستان چشم سبزوار واقع شده است. مسجد جامع چشم به مرور زمان ، بويژه از قسمت ايوان بصورت نيمه ويرانه درآمده است. ولي شبستان‌هاي سالمي دارد و مورد استفاده مردم روستا قرار مي‌گيرد.
آرامگاه حاجي ملاهادي سبزواري - سبزوار: آرامگاه اين فيلسوف بزرگ دوره قاجار، در شرق سبزوار، كنار ميدان زند در باغ بزرگي كه به خود حكيم تعلق داشته ، واقع شده است. مقبره حاجي ملاهادي سبزواري را ميرزايوسف مستوفي الممالك بناكرده است. اين بنا توسط انجمن آثار ملي مرمت گرديده و ملحقاتي بدان اضافه شده است. ساختمان بنا كلاً آجري و مشتمل است بر اتاق اصلي مقبره كه گنبدي آجري دارد و چهار ايوان در اطراف آن مي باشد. ازاره داخلي بنا از سنگ مرمر است و نماي خارجي آن آجر كاري شده است.
آرامگاه مولانا حسين کاشفي - سبزوار: مولانا كمال الدين حسين كاشفي - واعظ، نويسنده و فقيه دوره تيموري در 910 هجري قمري در سبزوار وفات يافت. آرامگاه وي در ناحيه جنوب شرقي سبزوار، در كنار خيابان نظام الملك(شهدا) قرار دارد. بناي آن ، آميزه‌اي از معماري كهنه و نو است. كه در سه طبقه ساخته شده است. نماي ساختمان ، آجر كاري است و نوار كاشي كاري ظريف و زيبايي ، همه جا در زير قرنيز ديوارها ، بنا را دور مي‌زند كه در سه طبقه عيناً تكرار شده است. سنگ قبر در وسط آرامگاه نصب شده و مقطع آن ذوزنقه‌اي شكل است. اين بنا درسال 1356 خورشيدي به سفارش انجمن آثار ملي بنا گرديده است.
امامزاده هفت معصوم - سبزوار: اين آرامگاه در مسير جاده سبزوار به جوين واقع شده است و شامل بقعه و ايوان مقابل آن است. طرح بناي بقعه هشت ضلعي با گنبد كم خيز عرق چيني نوك تيز است كه بر روي گردن آن طاق نماهايي در گرداگرد تعبيه شده است. اين بنا از آثار قرن نهم هجري قمري است كه در عهد صفوي ايواني به آن افزوده شده است. در داخل طاق نماهاي رديف پايين ، نقاشي هايي صورت گرفته كه به قرن اخير مربوط است. طرح هشت ضلعي داخل بنا ، در بالا ، به شانزده ضلعي تبديل شده و گنبد بر آن استوار شده است. بر بالاي طاق نماهاي رديف دوم و در زير پايه گنبد ، كتيبه‌اي به خط ثلث وجود دارد كه متن آن به مدح حضرت پيامبر (ص) و ائمه اطهار (ع)به تاريخ 819 هجري قمري مربوط است. در داخل ايوان بقعه ، دو سنگ قبر زيبا قرار دارد كه تاريخ متن يكي از آنها به خط ثلث 969 هجري قمري است و سنگ قبر ديگر، به خط نستعليق به خواجه جلال الدين محمد بن رفعت مربوط است. گفته مي‌شود كه اين بقعه ، محل دفن هفت معصوم از فرزندان امام موسي كاظم (ع) - ماصيه و شش برادراو - است.
امامزاده سيد حسين و سيد اسماعيل - سبزوار: اين دو بقعه در 2 كيلومتري شمال ده مزنيان از توابع سبزوار واقع شده است. بناي اصلي ، به بقعه سيد اسماعيل معروف است و شامل بقعه، صحن ، حياط ، ايوان و راهرو ورودي است كه از خشت و آجر ساخته شده‌اند. نقشه بقعه بصورت چهار ضلعي است كه از داخل بوسيله گوشواره ساده لچكي ، به هشت ضلعي تبديل شده و گنبدي دو پوسته بر روي آن استوار شده است. در فاصله 50 متري بناي مذكور، بناي امامزاده سيد حسين قرار دارد. اين بنا نيز از خشت و آجر ساخته شده و نقشه آن كه از بيرون هشت ضلعي ، از داخل مربع است و گوشواره‌ها و گنبدي آجري دارد.
امامزاده شعيب - سبزوار: اين آرامگاه در ضلع جنوبي خيابان رضوي واقع شده است. بناي امامزاده چهار ايوان كاشي كاري در چهار طرف دارد. سر در جنوبي حرم امامزاده با كاشي ، نره‌كاري شده و در بالاي سردر نيز به خط نستعليق عباراتي نوشته شده است. بلندي حرم در حدود ده متر است و بخش وسيعي از ديواره حرم و ايوان آيينه كاري شده است. ضريح امامزاده در وسط حرم قرار دارد و از نقره باستون‌هاي مطلا ساخته شده است. بربالاي حرم نيز گنبدي كاشي كاري شده با كتيبه قرآني احداث شده است. امامزاده دو مناره دارد كه تا ارتفاع 5 متري بصورت مربع و بعد از آن به شكل هشت ضلعي و در آخر به استوانه تبديل شده است. اين بنا احتمالاً ازآثار دوره صفوي است و در قرن اخير بازسازي و تزئين و تعمير شده است.
امامزاده يحيي - سبزوار: اين آرامگاه در محل تلاقي خيابان اسرار و بيهق سبزوار واقع شده است. مجموعه بناي امامزاده عبارت است از: حرم امامزاده ، ايواني بزرگ با دو مناره بلند به ارتفاع 29 متر، يك حجره در جنوب ايوان و يك حجره در شمال حرم. اين بنا داراي سردر بلندي با نماسازي و تزئينات آجري است. حرم امامزاده چهارشاه‌نشين دارد. تمامي ازاره داخلي بنا با سنگ مرمر پوشيده شده است و بالاي آن كتيبه كاشي با خط ثلث قراردارد كه متن آن آياتي از سوره نور است. بالاي كتيبه ، ديوارهاي حرم و مقرنس‌هاي زواياي زير گنبد ، آيينه كاري شده است. گنبد آن 14 متر ارتفاع دارد. اين بنا احتمالا" از آثار قرن ششم هجري قمري است. درباره نسبت امامزاده يحيي مدرك و كتيبه روشني در بقعه وجود ندارد ولي به احتمال قريب به يقين اين مرقد به يحيي بن زيد بن امام زين‌العابدين علي بن الحسن مربوط نيست.
آثار تاریخی - سبزوار:
مدرسه فصيحيه - سبزوار: باني اين مدرسه حاج عبدالصانع سبزواري است كه در سال 1326 هجري قمري ساختمان آنرا به اتمام رسانده است. مدرسه 36 حجره طلبه نشين دارد و حاج ملاهادي سبزواري يكي از آخرين فيلسوفان بزرگ متأخر ايران در اين مدرسه تدريس مي‌كرده است.
مناره خسروگرد - سبزوار: اين مناره از آثار قرن ششم هجري است ، و حدود 38 متر بلندي دارد. در بدنه آجري آن دو رشته كتيبه كوفي و تزئينات لوزي تعبيه شده‌اند. تاريخ كتيبه اين مناره سال 505 هجري قمري است و در 10كيلومتري غرب سبزوار واقع شده است. اين بنا در شمار آثار تاريخي ايران به ثبت رسيده است.
بقعه بيلدارباشي - سبزوار: اين بقعه در روستاي فسنفر، در حومه شهرستان سبزوار واقع شده و از بناهاي جالب دوره صفوي است. طرح بنا از بيرون هشت ضلعي و از داخل چهار ضلعي است. چهار ايوان با خشت در چهارجهت اصلي بنا وجود داشت. که امروزه فقط ايوان‌هاي شمالي و شرقي آن سالم مانده‌اند. نقشه چهار ضلعي بنااز داخل بوسيله گوشواره‌هاي لچكي مقرنس كاري و به 8 ضلعي و سپس به دايره تبديل شده است. در حد فاصل‌هر گوشواره - يعني در ابتداي شروع گنبد - يك طاق نماي مقرنس كاري شده آجري تعبيه شده است. گنبد بنا نزديك به 15 متر ارتفاع دارد. داخل بنا در اوايل دوره قاجار توسط استاد اكبر تبريزي مرمت شده است.
بقعه سيد ناصربن محمد - سبزوار: اين بقعه در حاشيه جنوبي روستاي چشام (چشم) از توابع سبزوار واقع شده‌است. بدنه بنا از بيرون داراي طرح چهار ضلعي منتظم است كه بر روي آن گنبد دوپوش نسبتاً بزرگي مستقر شده‌است. اضلاع داخلي بنا بصورت طاق نماهاي طويلي بالا رفته و در رأس طاق‌نماها به مقرنس كاري آجري تبديل شده است. گنبد بنا در حدود 18 متر ارتفاع دارد. قديمي‌ترين كتيبه موجود اين بنا داراي تاريخ 813 هجري قمري ومتعلق به آرامگاه شخصي بنام درويش حسين است كه احتمالاً از خدام اوليه بقعه بوده است. اين بنا به احتمال قوي از آثار قرن هشتم و نهم هجري قمري است.
