سراب:
سراب:
سراب یکی از شهرستان های استان آذربایجان شرقی است که در غرب این استان واقع شده است. شهرستان سراب ۶۳۶ کيلومتر با تهران و ۱۳۰ کيلومتر با تبريز فاصله دارد و در قسمت شرق بستان آباد واقع شده است. اين شهرستان در ميان کوههاي مرتفع بزقوش وسبلان قرار گرفته وآب وهوال معتدل کوهستاني دارد. زمستانهاي آن بسيار سرد و تابستان هاي آن معتدل است. سراب يکي ازشهرهاي قديمي وتاريخي آذربايحان است. آثار خط ميخي دوره اورارتويي در اين شهرستان وجود دارد. بیش تر مردم اين ناحيه به كشاورزی اشتغال دارند اما صادرات مهم اين شهرستان عده ای را نيز در كار بازرگانی وارد كرده است. کوهستان آتشفشانی سبلان؛ مهم ترين جاذبه طبيعی منطقه است. ماهيت کوهستانی شهرستان باعث ايجاد چشمه های آب معدنی زيادی در منطقه شده است. بناهای تاريخی از جمله مسجد جامع سراب و مسجد جامع اسنق، امام زاده ها، بقعه ها، سنگ نبشته ها، تپه های باستانی و گورستان های قديمی از مکان های ديدنی و تاریخی شهرستان سراب محسوب می شوند. انواع محصولات کشاورزی در این ناحیه به عمل می آید و پرورش زنبور عسل نیز در این منطقه رایج است. صنایع مختلف کارخانه ای و صنایع دستی از جمله قالی و گلیم بافی در شهرستان سراب رواج دارد.
مکان های دیدنی و تاریخی - سراب:
کوهستان آتشفشانی سبلان مهم ترين جاذبه طبيعی منطقه است. ماهيت کوهستانی شهرستان سراب باعث ايجاد چشمه های آب معدنی زيادی در منطقه شده است. بناهای تاريخی از جمله مسجد جامع سراب و مسجد جامع اسنق، امام زاده ها، بقعه ها، سنگ نبشته ها، تپه های باستانی و گورستان های قديمی از مکان های ديدنی شهرستان سراب محسوب می شوند.
صنايع و معادن - سراب:
صنايع اين شهرستان شامل انواع كارخانه ای، كارگاهی و دستی می شود. صنايع كارخانه ای شامل: كارخانه های قوطی سازی، ريسندگی و بافندگی منسوجات، حوله بافی و آجر پزی، و كارگاه ها شامل پنير سازی، توليدات كشاورزی، رنگ رزی نخ و آرد سازی می شوند. مردمان ناحيه سراب به صنايع دستی نيز اشتغال داشته و به واسطه قدمت تاريخی، اين صنايع از جايگاه خوبی برخوردارند مهم ترين صنايع دستی منطقه را قالی، فرش، سفال و گليم و… تشکیل می دهد. دو معدن نمک آبی با استخراج ساليانه ۳۴۰۰۰ تن و ديگری با استخراج ساليانه ۱۵۰۰۰ تن به ترتيب در جنوب غرب و شمال غرب سراب واقع شده است . يک معدن اورانيوم نيز در روستای ده چال در دست مطالعه است.
کشاورزی و دام داری – سراب:
عمده ترين محصولات كشاورزی سراب؛ گندم و جو، علوفه، بنشن، تره بار، توتون، سيب، گلابی، زردآلو و گردو تشکیل می دهد. محصولات كشاورزی اين شهرستان بخش عمده ای از صادرات اين ناحيه را تشکيل می دهد. پرورش زنبور عسل و دام داری از مشاغل اصلی اهالی است. منطقه ی سراب به علت قرار گرفتن درجلگه هموار و دارا بودن خاک های غنی و رسوبی و آب كافی يكی از مراكز عمده پرورش دام در آذربايجان محسوب می شود، به طوری كه گاوهای نژاد سراب معروفيت خاصی دارد. پرورش دام در اين شهرستان شامل گاو شيری، گوساله پرواری، گاو ميشی، گوسفند، بز و ميش می شود. پرورش طيور درحد خودكفايی و شامل مرغ گوشتی، تخمی و مرغ بومی است. علاوه بر آن پرورش ماهی(قزل آلا، كپور و سفيد) نيز در اين شهرستان انجام می شود. پرورش زنبور عسل در شهرستان سراب به دو صورت بومی و مدرن انجام گرفته از جايگاه خوبی برخوردار است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي - سراب:
سراب چون در كنار سراورود ساخته شده آن را سراو يا سراب نام نهاده اند. منطقه سراب از جمله مناطقی است كه از ديرباز مسكونی بوده است. وجود كتيبه اورارتويی، تپه های باستانی و معابد سنگی در حومه اين شهر نشان گر قدمت تاريخی منطقه است. سراب در دوره امپراتوری اورارتويی از جمله مناطق دارای تمدن شهر نشينی بود. حتی پاره ای از محققين و باستان شناسان بر اين باورند كه قبور پراكنده در اطراف و اكناف شهر سراب، قدمتی بيش از سنگ نبشته های اورارتويی دارند. آثار به جای مانده از فتوحات حكمرانان اورارتويی قدمت تاريخی اين منطقه را به سال های ۶۸۵-۷۳۰ قبل از میلاد می رساند.
مراكز تمدن عهد باستان، معمولا پس از ويرانی و انهدام در اثر حملات دشمنان، دوباره بازسازی نمی شد، اما شهر سراب بعد از شكست اورارتوها، در دوران حكمرانی پارت ها نيز از رونق كافی برخوردار شد و مورد توجه حكم رانان پارتی بود. وجود تپه های باستانی، تل ها و سفالينه های كشف شده در منطقه، شاهد اين مدعا است. در منطقه سراب آثار متعددی از جمله معابد سنگی، قلاع و يك چهار طاقی متعلق به دوران تمدن ساسانی بر جای مانده كه مبين اهميت آن، در دوره ساسانی است.
در دوران بعد از حاكميت اعراب در ايران و آذربايجان، شهر سراب هم چنان ارزش و اعتبار شهری خود را حفظ كرد و به لحاظ موقعيت ويژه جغرافيايی و حاصل خيزی خاک هميشه مورد توجه حكم رانان بود.
شهر سراب در دوران حكومت مغولان از مراكز عمده حكومتی آذربايجان بود. نوشته اند كه سلطان احمد اكودار كه اسلام آورده بود، از دست ارغون خان و سرداران مغول به اردوی مادر كه در سراب مستقر بود، پناه برد و در آن جا دستگير شد و به دستور ارغون به سال ۶۸۳ هجری قمری كشته شد. بعد از شكست سلطان احمد اكودار ارغون خان مغول، شورای مغولان را در گردنه سايين به سال ۶۸۳ هجری قمری تشكيل داد.
در زمان حكومت چوپانيان نيز سراب مورد توجه بود و حكومت آن با « جانی بيگ خان» از اولاد «جوجی خان» بود كه در سال ۷۵۸ هجری قمری در اين شهر كشته شد. در اوايل حكم رانی صفويه كه شهرهای تبريز و اردبيل از شهرهای مهم به شمار می رفتند، سراب به دليل نزديكی به اين دو شهر و موقعيت سوق الجيشی، از اهميت ويژه ای برخوردار بود. شاه اسماعيل صفوی بعد از شكست در جنگ چالدران به سراب روی آورد. و در سال ۹۳۰ هجری قمری در اين شهر درگذشت. جنگ شاه اسماعيل و خليل پاشا در سراب روی داد و باعث ويرانی و خسارات جبران ناپذيری شد، ولی شاه عباس قوای عثمانی را در اين شهر شكست داد.
به سال ۱۲۰۵ هجری قمری آغا محمد خان قاجار با صادق خان شقاقی در اين منطقه جنگيد و بعد از گريختن صادق خان از شهر، آغا محمد خان سراب را فتح کرد. صادق خان شقاقی درجنگ با فتح علی شاه نيز شكست خورده به سراب عقب نشينی كرد و بعد از اينكه جواهرات آغا محمد خان را به فتح علی شاه پس دارد، از طرف شاه قاجار بخشوده شد و به حكومت سراب منصوب شد. شهرستان سراب هم اکنون دربرگیرنده شهرها، بخش ها و روستاهای زیادی است و از مناطق آباد و سرسبز استان آذربایجان شرقی به شمار می رود.
مشخصات جغرافيايي - سراب:
سراب در ۴۷ درجه و ۳۴ دقيقه طول و ۳۷ درجه و ۵۷ دقيقه عرض جغرافيايی و در ارتفاع ۱۶۸۰ متری از سطح دريا قرار گرفته است. اين شهرستان در غرب استان آذربايجان شرقی واقع است و از شمال با مشگين شهر در استان اردبيل، از جنوب با ميانه و هشترود، از شرق با استان اردبيل و از غرب با بستان آباد همجوار است. رود آجی چای از ۴ كيلومتری جنوب و رود پيسلر چای از يك كيلومتری مشرق، و هند رود چای از ميان شهر عبور می كند. آب و هوای سراب نسبتا سرد و خشك می باشد.( سراب در مسير اصلی بستان آباد – اردبيل قرار دارد و از اين طريق در ۷۳ كيلومتری شهر بستان آباد و ۱۳۴ كيلومتری شهر تبريز ودر ۸۵ كيلومتری شهر اردبيل قرار گرفته است.
اماکن مذهبی - سراب:
مسجداسنق(سنگي)- سراب: اين مسجد در روستاي اسنق از محال آلان برآغوش سراب واقع شده وستون هاي سنگي و کتيبه هاي زيبا دارد. ستونها و سرستونها ، مقرنس هاي خوش طرحي دارند. در داخل مسجد نيز منبر چوبي منبت کاري شده شکسته اي وجود دارد که همزمان با بناي مسجد ساخته شده است. اين مسجد از آثار قرن هشتم هجري قمري است.
مسجد جمال آباد(سنگي) سراب: مسجد روستاي جمال آباد سراب ستون هاي منقش سنگي عظيم وسقف چوبي دارد. ارتفاع ستونها با پايه وسرستون ۵۳۶ سانتي متراست که با نقش و نگار و کتيبه هاي متعدد زينت يافته است. اين مسجد منبر مشبک چهار پله بسيار زيبايي دارد که از شاهکارهاي هنر چوبي اسلامي به شمار مي رود که به سبک کارهاي چوبي دوره تيموري وصفوي ساخته شده است.
مسجد جامع سراب- سراب: مسجد جامع بدون گلدسته ومناره سراب از يادگارهاي قرن نهم هجري قمري است. اين مسجد سه محراب دارد که يکي ازآنها بسيار نفيس وزيبا و از کاشي لعابدار برجسته ساخته شده است.
آثار تاریخی - سراب:
چهارطاقي آغميون – سراب: اين بنا در روستاي آغميون در هشت کيلومتري شمال سراب واقع شده وفقط پايه سنگي ديوارهاي آن باقي مانده است. اين بنا در اصل يک آتشکده ساساني بود که در دوره اسلامي به صورت امامزاده در آمده است. قبري مرتفع از کف بنا دروسط چهار طاقي وجود دارد که به امامزاده حسن معروف است وبه سال ۷۰۸ هجري قمري مربوط مي باشد.
کاروانسراي سنگي شاه عباسي - سراب: اين رباط در فاصله ۳۵ کيلومتري سراب بر روي گردنه صايين قرار گرفته وبنايي ازسنگ است که از دوره صفويه به يادگار مانده است.
چهارطاقي آغميون – سراب: اين بنا در روستاي آغميون در هشت کيلومتري شمال سراب واقع شده وفقط پايه سنگي ديوارهاي آن باقي مانده است. اين بنا در اصل يک آتشکده ساساني بود که در دوره اسلامي به صورت امامزاده در آمده است. قبري مرتفع از کف بنا دروسط چهار طاقي وجود دارد که به امامزاده حسن معروف است وبه سال ۷۰۸ هجري قمري مربوط مي باشد.
سنگ نبشته قيرخ قيزلار- سراب: اين سنگ نبشته به خط ميخي و به زبان اورارتويي است که برروي صخره اي در روستاي قيرخ قيزلار سراب واقع شده است. کتيبه ۱۳سطر دارد. در مجاورت اين سنگ نبشته ، سنگ افراشت هايي قرار دارد که ارتفاع برخي از آنها به 4متر ميرسد.
سنگ نبشته رازليق- سراب: اين کتيبه بر صخره اي از کوه زاغان در۱۲کيلومتري شمال سراب درناحيه رازليق کنده شده و16سطر دارد. سنگ نبشته به آرگيشتي دوم (۶۸۵-۷۳۰ قبل از ميلاد) پسر روساي اول منسوب است که به مناسبت تسخيرهمان قلعه کنده کاري شده است.
جاذبه های طبیعی - سراب:
چشمه آب گرم آبرس- سراب: اين چشمه در ۱۱ کيلومتري شمال سراب در روستاي آبرس قرار دارد. آب چشمه توام با گاز از زمين خارج مي شود وحوضي را تشکيل مي دهد که مردم ازآن براي استحمام استفاده مي کنند.
